ခါးနာေပါင္တန္းျခင္း (Sciatica)

အဂၤလိပ္လို (Sciatica) ေရာဂါေ၀ဒနာ၏ မူရင္းအဓိပၸာယ္မွာ တင္ပါးခြက္အတြင္းမွ ထြက္လာေသာ ဆိုင္ယက္တစ္အာရံုေၾကာ (Sciatic Nerve) အား တစ္စံုတစ္ခုေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ထိမိခိုက္မိၫွပ္မိျခင္း (သို႔) ေရာင္ရမ္းလာျခင္း ျဖစ္ရာမွ တင္ပါးေနရာ၊ ေပါင္၊ ေျခသလံုးႏွင့္ ေျခဖ၀ါးတို႔၏ အေနာက္ပိုင္း တစ္ေလွ်ာက္ နာျခင္း၊ ကိုက္ျခင္း၊ ေအာင့္ျခင္းအား ဆိုလိုေပသည္။ အာရံုေၾကာ၏ မူရင္းအမည္အား အစြဲျပဳၿပီး ဆိုင္ယစ္တစ္ကာဟု ေခၚဆိုပါသည္။ ဤသို႔ ဆိုင္ယက္တစ္ကာျဖစ္ၿပီဟု ဆိုလ်င္ ေျခေထာက္နာျခင္းအျပင္ က်ဥ္ျခင္း၊ ထံုျခင္း၊ မီးစႏွင့္ထိုးသလိုပူျခင္း၊ ခါးကုန္းမရျခင္း၊ ခါးေစာင္းျခင္း၊ ေပါင္တန္းျခင္းမ်ားပါ ျဖစ္ရေလသည္။

ဆိုင္ယက္တစ္ကာျဖစ္သူ လူနာမ်ားသည္ တခါတရံ ခါးနာတယ္ဆရာဟုလည္းေကာင္း၊ ခါးေစာင္းသြားတယ္ဟု လည္းေကာင္း၊ ေျခေထာက္တစ္ေခ်ာင္းလံုး ေအာင့္တယ္ဟု လည္းေကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေ၀ဒနာကို ေျပာျပေလ့ရွိၿပီး တစ္ကယ္တမ္းစမ္းသပ္စစ္ေဆး လိုက္ေသာအခါ ဆိုင္ယက္တစ္ကာ ေရာဂါတစ္မ်ိဳးကိုသာ ေတြ႔ရေလသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ဆုိင္ယက္တစ္ကာအား မူရင္း အဂၤလိပ္အဓိပၸာယ္အတိုင္း တိတိက်က် ဘာသာျပန္ဆို ျခင္းမျပဳေတာ့ဘဲ ျမန္မာမ်ား နားလည္ႏိုင္သလို ခါးနာေပါင္တန္းျခင္းဟု ခ်ဳပ္၍ေခၚဆို လိုက္ရေပသည္။

ခါးနာေပါင္တန္းျခင္းဟု ေခၚရေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕ ဆိုင္ယက္တစ္ကာျဖစ္ေသာ လူနာမ်ား သည္ ခါးမနာၾကေပ။ အခ်ိဳ႕က ယခင္က ခါးနာဖူးၿပီး ယခု ခါးမနာေတာ႔ေပ။ မည္သို႔ဆိုေစ ခါးအေၾကာင္းကို မလြဲမေရွာင္သာ ထည့္ေျပာရမည့္ေရာဂါေ၀ဒနာတစ္ခု ျဖစ္သည့္အားေလ်ာ္စြာ ခါးနာဟု ထည့္သြင္းသံုးႏႈန္းရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ခါးနာေပါင္တန္းျခင္းအား တစ္ခ်ိဳ႕က “မွင္” ဟု ေခၚတတ္ၾကၿပီး စုတ္ထိုးကုသေလ့ ရွိသည္။ စုတ္ထိုးကုသမႈ ခံယူၿပီး မသက္သာသျဖင့္ အေၾကာအဆစ္ကု ပညာရွင္ထံ ေရာက္လာၾကသူမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ ရိုးရိုးခါးနာျခင္းႏွင့္ ခါးနာေပါင္တန္းျခင္းသည္ ဆက္ႏြယ္မႈ ရွိခ်င္ ရွိႏိုင္သလို ၊ မသက္ဆိုင္ပဲလည္းရွိတတ္သည္။ ယင္းအေၾကာင္းမ်ားကို ခါးနာေပါင္တန္းျခင္းျဖစ္ေပၚလာပံု သေဘာတရားရွင္းလင္းခ်က္ တြင္ ဖတ္ရႈသေဘာေပါက္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ခါးနာေပါင္တန္းျခင္းသည္ လြယ္လြယ္ႏွင့္ ျဖစ္လာတတ္သူမ်ား ရွိလာတတ္ေသာ္လည္း အေရအတြက္ နည္းပါးပါသည္။ ပင္မေရာဂါ (သို႔) ခၽြတ္ယြင္းမႈ တစ္ခုခုအား အေျခခံၿပီး တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ျဖစ္လာတတ္ သည္ျဖစ္ရာ ေရာဂါ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသခ်ိန္လည္း အထိုက္အေလ်ာက္ ၾကာျမင့္ ႏိုင္ပါသည္။ အေနအထိုင္ အသြားအလာ အထူးဂရုစိုက္ရမည္ျဖစ္သည္။ လိုအပ္က ေဆးရံုတက္ၿပီး “ခါးဆြဲ” ရသည္ (Lumbar Traction)။ ခါးကို ေက်ာက္ပတ္တီး ကိုင္ရသည္။ အေျခအေန ဆိုးရြားက ခြဲစိတ္ကုသမႈ ခံယူရသည္အထိ ျဖစ္ပါသည္။

မည္သို႔ဆိုေစ လူနာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ေအာက္တြင္ေရးသားေဖၚျပထားသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေလ့လာဖတ္ရႈျခင္းျဖင့္ မိမိကိုယ္ကို ဦးစြာ ျပဳစုကုသျခင္းႏွင့္ ပိုမိုဆိုးရြားမသြားေစရန္ ကာကြယ္ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။

ေရာဂါျဖစ္ရေသာ အေၾကာင္းအရင္းမ်ား

၁။ခါးရိုးဆစ္ႏွစ္ခုအတြင္းရွိ အရြတ္ျပားအ၀ိုင္း ေပါက္ထြက္သြားျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း (Herniatied Lumbar Disc)။

၂။ ခါးရိုးဆစ္မ်ား အဆစ္ေရာင္ေရာဂါျဖစ္ျခင္း(သို႔) အဆစ္ခိုင္သြားျခင္းေၾကာင့္လည္း ေကာင္း (Osteo- Arthritis of Ankylosing Spondylitis)။

၃။ ခါးရိုးဆစ္တီဘီျဖစ္၍ (သို႔) ခါးရိုးဆစ္ပိုင္း အာရံုေၾကာအက်ိတ္ျဖစ္၍ လညး္ေကာင္း (Tuberculosis and Spinal Neoplasm)။

၄။ ခါးရိုးႏွင့္ တင္ပါးပတ္၀န္းက်င္ရွိ ၾကြက္သားမ်ား၊ အရြတ္မ်ား ထိခုိက္ပ်က္စီးမႈျဖစ္၍ လည္းေကာင္း

စသည့္အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ရေလသည္။ နံပါတ္ (၁) အမ်ိဳးအစားသည္ အျဖစ္အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေလသည္။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

၁။ နာျခင္း၊ ကိုက္ျခင္း၊ ေအာင့္ျခင္း၊ က်ဥ္ျခင္း၊ ထံုျခင္း၊ မီးစႏွင့္ ထိုးသကဲ႔သုိ႔ ပူျခင္း၊ စူးျခင္း၊ တင္ပါးခြက္ေနရာ ေပါင္အေနာက္ ေျခသလံုးအေနာက္မွ ေျခဖ၀ါးအထိ ျဖစ္ႏိုင္ေလသည္။

၂။ အခ်ိဳ႕လူနာမ်ားတြင္ ခါးရိုးဆစ္ကေလးမ်ားအား လက္ႏွင့္ ဖိၾကည့္က နာျခင္း၊ အခ်ိဳ႕ၾကြက္သားေလးမ်ား ကိုင္ၾကည့္က နာျခင္း။

၃။ အာရံုခံစားမႈ ခၽြတ္ယြင္းျခင္း။

၄။ ၾကြက္သားအခ်ိဳ႕ အားနည္းလာျခင္း၊ ေသးလာျခင္း။

၅။ လမ္းေလွ်ာက္ပံု မမွန္ျခင္း။

၆။ ခါးရိုးေစာင္းျခင္း။

၇။ အခ်ိဳ႕ ခါးကုန္းမရျခင္း။

၈။ ေပါင္ရင္း အေရွ႕ဘက္နားမွ “ေတာက္”ျခင္း။

၉။ အထိုင္အထ ခက္ျခင္း။

၁၀။ ႏွာေခ်ျခင္း၊ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းျဖစ္က ပိုဆိုးျခင္း။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား ျဖစ္ေပၚလာျခင္း ၏သေဘာ

ခါးနာေပါင္တန္းေသာ လူနာတိုင္းသည္ မည္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ျဖစ္ နာက်င္ျခင္းကို ခံစားရေလသည္။ ေရာဂါျဖစ္ရေသာ အေၾကာင္းအရင္းသည္ ဆိုင္ယက္တစ္ အာရံုေၾကာေရာင္ျခင္း (သို႔) ဖိမိျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္က နာက်င္ျခင္းသည္ ေျခက်င္း၀တ္ႏွင့္ ေျခဖ၀ါးအထိ မၾကာခဏ ေရာက္တတ္သည္။ ၾကြက္သားမ်ား ၊ အရြတ္မ်ား ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈျဖစ္က ေခ်ာင္းဆိုး၊ ႏွာေခ်တိုင္း ပိုမိုနာက်င္ျခင္းျဖစ္ရသည္။

ပက္လက္အိပ္လ်က္ နာက်င္ေသာဘက္မွ ေျခေထာက္အား ဒူးဆန္႔လ်က္အေပၚသို႔ ပင့္တင္က တင္ပါး (သို႔) ေျခေထာက္နာျခင္း ပိုျဖစ္ႏိုင္ေလသည္။ အေၾကာင္းမွာ တင္ပါး၏ အေနာက္ဘက္ရွိ ၾကြက္သားမ်ား၊ အရြတ္မ်ားအား ဆြဲဆန္႔ထား၍ ျဖစ္သည္။ ေျခေထာက္ကို ေျမွာက္ထားစဥ္ နာေသာေနရာသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ေျခက်င္း၀တ္အား အေပၚသို႔ တစ္ဆံုး ေကာ႔တင္ေပးက ပို၍နာက်င္ေပမည္။ အာရံုေၾကာ (သို႔) အာရံုေၾကာဆံု ေရာင္ရမ္းျခင္းမွ ပိုနာမည္ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ ထိခိုက္မႈသည္ ၾကြက္သားမ်ား အရြတ္မ်ားတြင္သာ ျဖစ္က ေျခက်င္း၀တ္အား ေကာ့တင္ေပးျခင္းျဖင့္ ပိုနာမည္ မဟုတ္ေပ။

အာရံုေၾကာ ႏွင့္အာရံုေၾကာဆံုတို႔တြင္ ထိခိုက္မႈျဖစ္က သက္ဆိုင္ရာၾကြက္သားမ်ား အားနည္းလာျခင္း၊ ၾကာေသာ္ သိမ္သြားျခင္း ျဖစ္ရေပမည္။

ကုသနည္းမ်ား

အနားယူျခင္း။       ။ ခါးနာေပါင္တန္းျခင္းျဖစ္က ထိထိေရာက္ေရာက္အနားယူရန္ အလြန္ေရးႀကီးသည္။ အနားယူျခင္း ဆိုသည္မွွာ ၾကာၾကာမတ္တတ္မရပ္ျခင္း၊ မထိုင္ျခင္း၊ ခါးမကုန္းျခင္း၊ အေလးအပင္ မ မ ျခင္း၊ ကိုယ္အား ျဖဳန္းစားမလွည့္ရျခင္း၊ မၾကာခဏ ေမွာက္အိပ္ေပးျခင္း၊ ပက္လက္ကုလားထိုင္ မထိုင္ျခင္း၊ ႏွိပ္ျခင္း နယ္ျခင္း မလုပ္ျခင္း၊ စက္ဘီး ဆိုက္ကား မစီးရျခင္း တို႔ျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းမွာ ဤေ၀ဒနာသည္ မည္မွ်ေဆးစားျခင္း၊ ေလ့က်င့္လႈပ္ရွားျခင္း၊ အပူေပးျခင္း ျပဳလုပ္ျပဳလုပ္  စနစ္တက် အနားမယူလ်င္ သက္သာမႈမရႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေလသည္။

အပူေပးျခင္း။              ။ ဤေရာဂါေ၀ဒနာျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္းအရင္းသည္ အထက္တြင္ေဖၚျပခဲ႔သည့္အတိုင္း ခါးရိုးဆစ္မ်ားႏွင့္ တင္ပါးထြက္ အာရံုေၾကာ (Sciatic Nerve) အား အေျချပဳ၍ျဖစ္ေလရာ ခါးႏွင့္ တင္ပါးအား ဦးစားေပးကပ္ၿပီးမွ က်န္ေသာ ေျခသလံုး၊ ေပါင္ စသည္တို႔ရွိ နာေသာေနရာတ၀ိုက္အား ေရေႏြးကပ္ေပးႏိုင္ပါသည္။ ေရေႏြးအား သိပ္ပူပူမေပးရ၊ ခပ္ေႏြးေႏြးႏွင့္ ၾကာၾကာကပ္ေပးရမည္။ တစ္ေန႔လ်င္ အနည္းဆံုး သံုးႀကိမ္ ကပ္ေပးပါ။ အေၾကာအဆစ္ကုသဌာနတြင္လည္း စက္ျဖင့္ အပူေပးကုသေပး ပါသည္။

တုတ္ကိုင္လမ္းေလွ်ာက္။       ။ ခါးနာေပါင္တန္းျခင္း ျဖစ္သူမ်ားသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ခါးေစာင္းျခင္း၊ ေျခဆြဲျခင္း၊ ၾကာၾကာလမ္းမေလွ်ာက္ႏိုင္ျခင္းမ်ား ျဖစ္တတ္ရာ နာေသာဘက္တြင္ တုတ္ကိုင္လ်က္လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းျဖင့္ မူလ ေ၀ဒနာအား သက္သာမႈ မ်ားစြာ ရႏိုင္ေပသည္။ လမ္းေလွ်ာက္ပံုလည္း အေျခအေနဆိုးလာရန္ အခြင့္အလမ္းနည္းပါးလာမည္။ လူနာမ်ားသည္ တုတ္ကိုင္၍ လမ္းေလွ်ာက္ရမည္ကို အလြန္ရွက္တတ္ၾကသည္။ ထိုအခါက်မွ “တုတ္နဲ႔  ေလွ်ာက္ေတာ႔မွ ေတာ္ေတာ္ေလးသက္သာေၾကာင္း” ၀န္ခံတတ္ၾကသည္။ ထိုေၾကာင့္ တုတ္ကိုင္၍ ေလွ်ာက္ပါ၊ မရွက္ပါႏွင့္ဟု မွာခ်င္ပါသည္။

ေလ့က်င့္လႈပ္ရွားကုသျခင္း

ခါးနာေပါင္တန္းျခင္းျဖစ္ရေသာ လူနာမ်ားစြာသည္ အပူေပးျခင္း၊ အနားယူျခင္းႏွင့္ သင္ျပေပးေသာ လႈပ္ရွားေလ့က်င့္မႈမ်ားအား စနစ္တက် ျပဳလုပ္ပါက မ်ားစြာသက္သာ ေပ်ာက္ကင္းမႈ ရရွိၾကေလသည္။ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ၾကာထိ သက္သာေပ်ာက္ကင္းမႈ မရၾကသူမ်ားမွာ  (က) မူလေရာဂါေ၀ဒနာ ဆိုးရြားျခင္း ႏွင့္(ခ) အနားမယူႏိုင္ျခင္း၊ ဂရုျပဳ ဆင္ျခင္ေနထိုင္မႈ မရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ရေလသည္။

မည္သို႔ဆိုေစ ေဆးရံုသို႔ သြားေရာက္ကုသမခံယူႏိုင္သူမ်ားအဖို႔ ဤေဖၚျပပါ ကုသနည္းမ်ားအား ျပဳလုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ ေရာဂါအေျခအေနသိပ္မဆိုးသူမ်ား အဖို႔ သက္သာမႈ ရရွိၾကမည္ျဖစ္ၿပီး ၊ ေရာဂါအေျခအေနဆိုးသူမ်ားအဖို႔ အမွားျပဳမိျခင္းမွ ကာကြယ္ႏိုင္ျခင္းႏွင့္ ေရွ႕ဆက္ျပဳလုပ္ရမည္မ်ား (ေဆးရံုတက္ကုသျခင္းမ်ားကို ဆိုလိုပါသည္) ကို သိရွိသေဘာေပါက္ၾကလိမ့္မည္ဟု ယံုၾကည္မိပါသည္။

ေအာက္ေဖၚျပပါ ေလ့က်င့္လႈပ္ရွားမႈမ်ားသည္ လြယ္ရာမွ ခက္ရာသို႔ လည္းေကာင္း၊ အေျခခံမွ တိုးတက္မႈသို႔လည္းေကာင္း၊ အဆင့္ဆင့္ေဖၚျပထားေပရာ အဆင့္မေက်ာ္ပဲ အေျခခံမွ စတင္ျပဳလုပ္သင့္သည္။ ေရာဂါအမ်ိဳးအစားႏွင့္ ေ၀ဒနာအေျခအေနကိုလိုက္၍ ျပဳလုပ္ရမည္ျဖစ္ရာ ရက္အားျဖင့္ တိတိက်က်ေျပာဆို သတ္မွတ္၍မရပါ။ မိမိေ၀ဒနာ၏ အေျခအေနအရ ႏိႈင္းႏိႈင္းခ်ိန္ခ်ိန္ ျပဳလုပ္ၾကရန္ ျဖစ္ပါသည္။

၁။ လူနာသည္ ပက္လက္အိပ္လ်က္ အေနအထားျဖင့္ ရွိေနရမည္။ လက္ႏွစ္ဘက္အား ေဘး၌ခ်ထားပါ။ ထိုေနာက္ ေျခေထာက္ႏွစ္ေခ်ာင္းအား ဆန္႔ဆန္႔ထားပါ။ တျဖည္းျဖည္း ခါးေကာ႔ေပးပါ။ တနည္းေျပာရလ်င္ ဗိုက္ပူထုတ္ေပးပါ။ ခါးေအာက္၌ လက္ဖ၀ါးလွ်ိဳသြင္း၍ ရသည္အထိ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းေကာ့တင္ေပးပါ။ ထိုသို႔ျပဳလုပ္ေနစဥ္ ေက်ာႏွင့္တင္ပါးအား အိပ္ရာမွ ၾကြမတက္ေစရ။ ခါးတစ္ခုတည္းသာ ၾကြတက္ေစရမည္။ ေလ့က်င့္ခန္းအား တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ျပဳလုပ္ေပးပါ။ ျဖဳန္းစား မ တင္လိုက္က ခါးမ်က္သြားျခင္း ၊ တင္ပါးခြက္စူးေအာင့္ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ေလသည္။ မနာခင္ အထိသာ ေကာ့တင္ေပးပါ။ နာသည္အထိ အျပဳလုပ္ရ။ ေကာ့တင္ျခင္းၿပီးက ျပန္ခ်ေပးပါ။ စ၍လုပ္သည့္ေန႔တြင္ ငါးႀကိမ္ခန္႔သာ ျပဳလုပ္ပါ။ ထိုေနာက္မွ ေျခာက္ႀကိမ္မွ ဆယ္ႀကိမ္အထိ တစ္ေန႔ထက္ တစ္ေန႔တိုးတက္ျပဳလုပ္သြားရမည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ခါးရိုးဆစ္မ်ားအား ေထာက္မ ကာကြယ္ထားေသာ တစ္ဘက္တစ္ခ်က္မွ ၾကြက္သားမ်ားအထိုက္အေလ်ာက္သန္စြမ္းလာၾကမည္ ျဖစ္သည္။

ခါးရိုးဆစ္ၾကြက္သားမ်ား သန္စြမ္းမႈရွိက ေရာဂါေ၀ဒနာမွ ၾကာရွည္သက္သာ ေပ်ာက္ကင္းမႈ ရႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းမွာ ၾကြက္သားမ်ား မသန္စြမ္းက ခါးရိုးဆစ္မ်ား၌ ျဖစ္ေပၚလာေနေသာ ခၽြတ္ယြင္းမႈတိုင္းအား ပိုမိုဆိုးရြားေစႏိုင္၍ ျဖစ္ပါသည္။

၂။ လူနာသည္ အထက္တြင္ေဖၚျပခဲ႔သည့္အတိုင္း အိပ္ေနရမည္။ ထိုေနာက္ ခါးကို တျဖည္းျဖည္း အေပၚေကာ့တင္ေပးပါ။ ခါးကို ေကာ့တင္ၿပီးေသာအခါ ေက်ာျပင္ေအာက္ ပိုင္းကိုပါ တဆက္တည္းပင့္တင္ေပးရမည္။ မနာခင္အထိသာ ပင့္တင္ေပးပါ။ အားလံုးၿပီးေသာအခါ ေက်ာျပင္ေအာက္ပိုင္းႏွင့္ ခါးတို႔သည္ အိပ္ရာမွ ၾကြတက္ေန ပါမည္။ ထိုေနာက္ တျဖည္းျဖည္းေအာက္သို႔ ခ်ေပးပါ။ ဤေလ့က်င့္ခန္းကို ေလ့က်င့္ခန္း(၁) အတိုင္း ေကာင္းစြာျပဳလုပ္ႏိုင္မွ စတင္လုပ္ေပးရမည္။

၃။ လူနာသည္ ေမွာက္လ်က္ ဆန္႔ဆန္႔အိပ္ေနရမည္။ ထိုေနာက္ လက္ႏွစ္ဘက္အား အေနာက္ဘက္သို႔ယူၿပီး တင္ပါးႏွစ္ဖက္ေပၚ တင္ထားပါ။ ထိုေနာက္ ခါးေကာ့လ်က္ ရင္ဘတ္အား အိပ္ရာမွ ၾကြတက္ေပးပါ။ တျဖည္းျဖည္းၾကြတင္လာၿပီး ခါးၾကြက္သားမ်ား တင္းေနေၾကာင္း ေတြ႔ရွိခံစားရမည္။ ဤေလ့က်င့္လႈပ္ရွားမႈသည္ ေ၀ဒနာရွင္ အခ်ိဳ႕အဖို႔ ခက္ခဲတတ္ရာ နည္းနည္းခ်င္းစ၍ ေလ႔က်င့္သင့္ပါသည္။ ျမန္ျမန္ႏွင့္ ျဖဳန္းစားႀကီး ေကာ့တင္ျခင္း မလုပ္ရေပ။

၄။ လူနာသည္ ေမွာက္လ်က္ ဆန္႔ဆန္႔ အိပ္ေနရမည္။ ထိုေနာက္ ေျခေထာက္တစ္ဘက္အား ဒူးဆန္႔လ်က္ အေပၚသို႔ ေျမွာက္တင္ေပးပါ။ ပထမတြင္ နိမ္႔နိမ္႔ေျမွာက္၍ ေနာက္ရက္မ်ားတြင္ တျဖညး္ျဖည္းတိုးတက္ ျပဳလုပ္ပါ။

        ေဖၚျပပါ ေလ့က်င့္လႈပ္ရွားကုသမႈမ်ားအား အႀကိမ္ႀကိမ္ျပဳလုပ္လ်င္ ငါးႀကိမ္မွ ဆယ္ႀကိမ္၊ တစ္ေန႔လ်င္ အနည္းဆံုး သံုးႀကိမ္ ျပဳလုပ္ေပးပါ။

၅။ အထက္ေဖၚျပပါနည္းလမ္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ေပးျခင္း၊ ေ၀ဒနာအေျခအေနသက္သာ လာပါက ေရကူးျခင္းအား ကုသမႈတစ္ရပ္အေနျဖင့္ ျပဳလုပ္သင့္ပါသည္။ ေရကူးျခင္းအားျဖင့္လည္း ေရာဂါသက္သာရန္အေထာက္အကူျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရတတ္ ပါသည္။ ေရကူးျခင္းဟု ဆိုရာတြင္ ေရနက္နက္၌ ကူးေပးျခင္းအား ဆိုလိုသည္မဟုတ္ပါ။ ေရကူးဟန္ လႈပ္ရွား၍ရေသာ ေရအနက္တြင္ အႏၱရာယ္ကင္းစြာ ေရကူးလႈပ္ရွားေပးရန္ ဆုိလိုျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေ၀ဒနာရွင္ အဖို႔ ေရနက္နက္တြင္ ေရမကူးသင့္ပါေခ်။ ေရကူးေပးျခင္းျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္ရွိ ေက်ာျပင္ႏွင့္ ခါးၾကြက္သားမ်ား သန္စြမ္းမႈ အျပည့္အ၀ လႈပ္ရွားႏိုင္မႈတို႔ကို ရရွိႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။

ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္မ်ား

၁။ ခါးမကုန္းရ၊ အေလးအပင္မ မ, ရ၊ ခႏၶာကိုယ္အား လိမ္ျခင္း လွည့္ျခင္း မျပဳလုပ္ရ။

၂။ ပက္လက္ကုလားထိုင္တြင္ မထိုင္ရ၊ ေမြ႔ရာထူထူႏွင့္ မအိပ္ရ။

၃။ အနင္း၊ အႏွိပ္မခံရ။

၄။ စုပ္မထိုးရ။

၅။ စက္ဘီး၊ ဆိုက္ကားမစီးရ။(ခါးဆစ္အား ေဆာင့္၍ ေ၀ဒနာပိုဆိုးေစပါသည္)

၆။ ေရေႏြးအိတ္ ကပ္ေပးပါ။

၇။ အေအးမခံရ။ ေႏြးေႏြး ေထြးေထြးေနပါ။

၈။ လမ္းေလွ်ာက္ခက္ခဲက (သို႔) ခါးေစာင္းလာက တုတ္ျဖင့္ လမ္းေလွ်ာက္ေပးပါ။

၉။ ေလ့က်င့္လႈပ္ရွား ကုသမႈမ်ားအား မွန္မွန္လုပ္ေပးပါ။

၁၀။ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ႏွာေခ်ေနပါက ေဆး၀ါးကုသမႈ ခံယူပါ။ အေျခအေနပိုဆိုးသြားႏိုင္၍ ျဖစ္ပါသည္။

၁၁။ မိမိဘာသာ ကုသ၍ တစ္ပတ္ႏွစ္ပတ္အတြင္း သက္သာမႈ မရွိက ေဆးရံုသို႔ သြားေရာက္ျပသႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။

သူငယ္ခ်င္းမ်ားအားလံုး ေရာဂါဘယ ကင္းေ၀းၿပီး ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ က်န္းမာရႊင္လန္းၾကပါေစ.........