မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းေသျခင္း (Facial Palsy)

ေလျဖတ္ျခင္းဟု လူသိမ်ားေသာ အေၾကာေရာဂါတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ လူႀကီး လူငယ္ က်ား မ မေရြး ျဖစ္တတ္သည္။ ျဖစ္ၿပီဆိုလ်င္ လူနာမ်ား မ်ားစြာ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း၊ စိုးရိမ္ႀကီးျခင္း ျဖစ္ေလ႔ရွိပါသည္။ ေလျဖတ္ျခင္း (Stroke) ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ၿပီး ျဖစ္တတ္ သလို ေလျဖတ္ျခင္းမျဖစ္ဘဲ မ်က္ႏွာဆိုင္ရာ အာရံုေၾကာေလး (Facial Nerve) ေယာင္ ယမ္းလာျခင္း၊ သြားႏုတ္ျခင္း၊ နားရြက္အနီး၌ ခြဲစိတ္ျခင္း၊ ေခါင္း၌ ဒဏ္ရာရျခင္းတို႔ ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါသည္။ အမ်ားအားျဖင့္ ေခါင္းပိုင္း (သို႔မဟုတ္) မ်က္ႏွာတျခမ္းကို အေအးမိျခင္း အေအးခံလြန္ကဲျခင္းအားျဖင့္ မ်က္ႏွာဆိုင္ရာ အာရံုေၾကာေလးမ်ား ေယာင္ယမ္းလာၿပီး မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းေသတတ္ပါသည္။ ဤသို႔ ေသာ အေျခအေနတြင္ အႏွိပ္သည္ျဖင့္ ႏွိပ္နယ္ျခင္း၊ သံပုရာသီးငံုျခင္း၊ လွိမ္႔ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ပါက ေရာဂါအေျခအေန ပိုမိုဆိုးသြားႏိုင္ပါသည္။ အခ်ိဳ႕လူနာမ်ားသည္ တစ္သက္လံုး အရုပ္ဆိုးပါၿပီဟု ၀မ္းနည္းစြာေတြးေတာၾကလ်က္ ေဆးကုသမႈ ခံယူရန္ ေဆးရံုသို႔ ေရာက္မလာတတ္ၾကပဲ  အိမ္တြင္းပုန္းကာ ငိုျခင္း လူျမင္မခံလိုျခင္း၊ နီးရာ အရပ္အႏွိပ္သည္မ်ားျဖင့္ ႀကိတ္၍ကုသျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေလ႔ရွိၾကသည္။

မ်က္ႏွာၾကြက္သားႏွင့္ အာရံုေၾကာမ်ားတည္ရွိေနပံု

        ပံုတြင္ျပထားသည္႔အတိုင္း မ်က္ႏွာၾကြက္သားမ်ားသည္အမ်ားအားျဖင့္ မ်က္ႏွာ တစ္ျခမ္းစီကို တာ၀န္ယူလႈပ္ရွားမႈ ျပဳၾကေၾကာင္း သေဘာေပါက္ႏိုင္ေပသည္။ မ်က္ႏွာ တစ္ျခမ္းစီရွိ ၾကြက္သားမ်ားအား နားရြက္၏အေနာက္ဘက္မွ ထြက္လာေသာ မ်က္ႏွာ ဆိုင္ရာ အာရံုေၾကာေလး (Facial Nerve) ႏွစ္ေခ်ာင္းက ဗယ္ညာခြဲ၍တာ၀န္ယူ ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည္ ျဖစ္၏။

မ်က္ႏွာ အမူအရာမ်ား

        ၿပံဳးျခင္း၊ ရယ္ျခင္း၊ ႏႈတ္ခမ္းစူျခင္း၊ မ်က္ေမွာင္က်ံဳ႕ျခင္း စသည့္ မ်က္ႏွာ အမူအရာမ်ားသည္ အထက္တြင္ေဖၚျပထားသည့္ မ်က္ႏွာၾကြက္သားမ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈ အရ ျဖစ္ေပၚလာရျခင္းျဖစ္သည္။ မ်က္ႏွာအမူအရာမ်ား (သို႔) ၾကြက္သားလႈပ္ရွားမႈမ်ား ကို ကုသမႈရႈေထာင့္မွ ေအာက္ပါအတိုင္းေရတြက္ျပဆိုႏိုင္ပါသည္။

၁။ ႏႈတ္ခမ္းစူျခင္း (သို႔) ေလခၽြန္ျခင္း

၂။ ပါးရြဲ႕ျခင္း (ႏွစ္ဘက္စလံုးျဖစ္က ၿပံဳးျခင္း၊ ရယ္ျခင္း)

၃။ ပါးေဖာင္းျခင္း (ေရငံုထားသည့္ အေနအထားမ်ိဳး)

၄။ ႏႈတ္ခမ္းေထာ္ျခင္း

၅။ အထက္ႏႈတ္ခမ္းႏွင့္ ေအာက္ႏႈတ္ခမ္းတို႔ တင္းတင္းဖိျခင္း

၆။ ႏွာေခါင္းရံႈ႕ျခင္း

၇။ မ်က္ေမွာင္က်ံဳ႕ျခင္း

၈။ မ်က္လံုးမွိတ္ျခင္း

၉။ မ်က္ခံုး မ, ျခင္း (သို႔) နဖူးေၾကာရႈံ႕ျခင္း

၁၀။ အံႀကိတ္ျခင္း

မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းေသျခင္းဟူသည္

        မ်က္ႏွာဆိုင္ရာအာရံုေၾကာေလးသည္ အေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ အဖိခံရျခင္း၊ ထိခိုက္ျခင္း၊ ေယာင္ယမ္းျခင္းျဖစ္လာပါက ဦးေႏွာက္မွ ေပးပို႔ေသာ သတင္းမ်ားအား ၾကြက္သားမ်ားဆီသို႔ ေပးပို႔ျခင္းမျပဳႏိုင္ေတာ့ေပ။ ထို႔အတူ ၾကြက္သားမ်ားထံမွ ေပးပို႔ ေသာ သတင္းမ်ားသည္လည္း ဦးေႏွာက္သို႔ မေရာက္ႏိုင္ေတာ႔ေပ။ ဦးေႏွာက္ႏွင့္ ၾကြက္သားမ်ားၾကားတြင္ ၀ါယာၾကိဳးပမာဆက္သြယ္ထားေသာ မ်က္ႏွာဆိုင္ရာ အာရံုေၾကာေလးတခုခုျဖစ္တိုင္း မ်က္စိတစ္ဖက္ မွိတ္မရျခင္း၊ ပါးစပ္ရြဲ႕ျခင္း၊ မ်က္ခံုးပင့္မရျခင္း၊ ပါးေဖာင္းမရျခင္းမ်ား ျဖစ္တတ္ေလသည္။ အေၾကာင္းမူကား ယင္းအမူအရာမ်ား၊ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ျပဳလုပ္ေပးေသာ ၾကြက္သားေလးမ်ားအေနျဖင့္ မ်က္ႏွာဆိုင္ရာအာရံုေၾကာေလးမွတဆင့္ ျဖတ္သန္းသယ္ယူလာေသာ ဦးေႏွာက္၏ ထိန္းခ်ဳပ္ေစခိုင္းမႈမ်ား မရရွိေသာေၾကာင့္ ေခတၱေသသြားျခင္း၊ လႈပ္ရွားမရျခင္း ျဖစ္သည္။ ၾကြက္သား၏ ခၽြတ္ယြင္းမႈေၾကာင့္ မဟုတ္ပဲ ၾကြက္သားကို ထိန္းခ်ဳပ္ထား ေသာ အာရံုေၾကာေလး၏ ခၽြတ္ယြင္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ရျခင္းျဖစ္ေလသည္။ ဤအခ်ိန္တြင္ မ်က္ႏွာၾကြက္သားေလးမ်ားသည္ ေတာင့္ႏိုင္တင္းႏိုင္ေသာ အရည္အခ်င္း (Ability to Contract)  မရွိၾကေတာ႔ပဲ ေပ်ာ့ရြဲရြဲျဖစ္လာၾကသည္။ ထိုအခါ ေကာင္းေသာဘက္မွ ၾကြက္သားေလးမ်ား၏ တစ္ဘက္သတ္ဆြဲအားေၾကာင့္ ေရာဂါျဖစ္ေသာဘက္မွ ၾကြက္သားမ်ားသည္ ရြဲ႕ေစာင္းပါသြားျခင္း ျဖစ္ရေလသည္။ ယင္းကို မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္း ေသျခင္းဟု ေခၚပါသည္။

မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းေသျခင္း၏ အေၾကာင္းအရင္းမ်ား

        အေနာက္တိုင္းေဆးက်မ္းစာအုပ္မ်ားတြင္ မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းေသရျခင္း၏ အေၾကာင္းအရင္းအား တိတိက်က်မသိရဟု လည္းေကာင္း၊ က်ဴးမား (Tumour) ေခၚ အသားပိုထြက္ျခင္း၊ (Abscess) ေခၚ အနာျဖစ္ျခင္း၊ (Cyst) ေခၚ အရည္အိတ္ (လမ္းေၾကာင္း) ေလး ျဖစ္ေပၚလာျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ဟုလည္းေကာင္း အမိ်ဳးမ်ိဳးျပဆိုထား ေပသည္။ မည္သို႔ဆိုေစ ဤေနရာတြင္ေဖၚျပမည့္အေၾကာင္းအရင္းမ်ားမွာ အေၾကာအဆစ္ ေဆးကုဌာန၏ ေတြ႕ရွိခ်က္၊ ယူဆခ်က္ မ်ားျဖင့္ ကုသေပ်ာက္ကင္း ခဲ႔ေသာ နည္းနာနိသွ်မ်ား ျဖစ္ပါသည္။

        ၁။ ေလျဖတ္ျခင္း (Stroke) ျဖစ္၍လည္းေကာင္း

        ၂။ သြားႏုတ္ျခင္းေၾကာင့္ လည္းေကာင္း

        ၃။ နားႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ခြဲစိတ္ကုသမႈတခုခုျပဳလုပ္ျခင္းေၾကာင့္ လည္းေကာင္း

        ၄။ မည္သို႔ေသာ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈ၊ ခြဲစိတ္မႈမရွိဘဲ အလိုအေလွ်ာက္ျဖစ္လာျခင္း

        ၅။ နားရြက္ေနာက္နားတြင္ ေရယုန္နာ ေပါက္ျခင္းေၾကာင့္ ထိုေနရာမွထြက္ လာေသာ မ်က္ႏွာဆိုင္ရာ အာရံုေၾကာေလးမ်ားေယာင္ယမ္းျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း ျဖစ္ရသည္ဟု ယူဆရပါသည္။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

ဇက္ေၾကာထိုးျခင္း

နားနာျခင္း၊ နားကိုက္ျခင္း

မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းက်င္ျခင္း၊ ယားျခင္း၊ ထံုျခင္း

မ်က္စိမွိတ္မရျခင္း

မ်က္ခံုးပင့္မရျခင္း

ပါးရြဲ႕ျခင္း

ေလခၽြန္မရျခင္း၊ ႏႈတ္ခမ္းစူ မရျခင္း

ေရေသာက္လွ်င္ ပါးေစာငမွ ေရထြက္က်ျခင္း

အစာစားလွ်င္ သြားဖံုးႏွင့္ ပါးေစာင္ၾကား၌ အစာမ်ားခံေန ၀င္ေနတတ္ျခင္း

        ဤလကၡဏာအားလံုးကို လူတုိင္း၌ ေတြ႕ရမည္မဟုတ္ေသာ္လည္း ယင္းေဖၚျပပါ လကၡဏာမ်ားထဲမွ အမ်ားစုကို ေတြ႕ရွိရမည္ ျဖစ္သည္။

ကုသနည္းမ်ား

(က) အနားယူျခင္း။      ။ ေရာဂါျဖစ္စ ပထမ တပတ္ႏွစ္ပတ္အတြင္း ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ အနားယူရန္ လိုအပ္ေပသည္။ မ်က္ႏွာၾကြက္သားမ်ား အေနျဖင့္ ေပ်ာ့ျခင္း၊ ရုန္းအား မရွိဘဲျဖစ္ေနရာ မႏွိပ္မိဖို႔ အေရးၾကီးပါသည္။ အခ်ိဳ႕က သံပုရာသီးျဖင့္ ဖိလ်က္လွိမ့္ တတ္ၾကရာ မ်က္ႏွာၾကြက္သားမ်ား နာသြားျခင္း၊ ေယာင္ယမ္းျခင္းျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ သံပုရာသီးငံုျခင္းျဖင့္အားမရွိေသာ ၾကြက္သားမ်ားအား မတန္တဆ ဆြဲၿဖဲထားရာ ေရာက္သျဖင့္ ေနာင္တြင္ၾကြက္သားတို႔၏ ရုန္းႏိုင္တင္းႏိုင္ေသာ အရည္အခ်င္း (Ability to Contract)  မ်ား ျမန္ျမန္ျပန္ေကာင္းလာေစရန္ မ်ားစြားအဟန္႔အတား ျဖစ္ေစ ပါသည္။ အခ်ိဳ႕က ပရုပ္ဆီကဲ႔သို႕ေသာ လိမ္းေဆးတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို လြန္ကဲစြာလူးလိမ္း တတ္ၾကရာ ႏူးညံ့ေသာ မ်က္ႏွာအေရျပားအား အပူေလာင္ေစတတ္ပါသည္။

        သို႔ျဖစ္ရာ စျဖစ္စခ်ိန္၌ ေဆးလူးျခင္း၊ ႏွိပ္နယ္ျခင္း၊ သံပုရာသီးလွိမ္႔ျခင္း၊ ငံုျခင္း မျပဳလုပ္မိၾကေစရန္ အထူးသတိျပဳသင့္ပါသည္။

        အခ်ိဳ႕လူနာမ်ား (အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား) သည္ မ်က္ႏွာတျခမ္းေသသျဖင့္ ၀မ္းနည္းလ်က္တစ္ေန႔လံုး တစ္ညလံုး ငိုေၾကြးေနတတ္ၾကေလသည္။ ငိုေၾကြးျခင္းျဖင့္ ေရာဂါသက္သာ ေပ်ာက္ကင္းမည္မဟုတ္ေပ။ မ်က္ႏွာၾကြက္သားမ်ား ၾကိမ္ဖန္မ်ားစြာ တစ္ဘက္သတ္ အလုပ္လုပ္ရျခင္း၊ အာရံုေၾကာမ်ား အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ရျခင္း တို႔ေၾကာင့္ ေရာဂါကို ပိုမိုဆိုးရြားေစပါသည္။ ေရာဂါမွ နာလန္ထျခင္း (Recovery) ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႕ၾကာေစပါသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ ေအးေဆးစြာအနားယူရန္ အလြန္ေရးႀကီးပါသည္။ စိတ္ညစ္စရာမ်ား၊ ၀မ္းနည္းစရာမ်ား မေတြးရန္ သတိထားသင့္ ပါသည္။

(ခ)    အပူေပးျခင္း။      ။ ဤေရာဂါျဖစ္ၿပီး ပထမရက္မွစ၍ ေပ်ာက္ကင္းသည္အထိ ျဖစ္ေသာဘက္မွ မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းအား ေရေႏြးအိတ္ျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ ေရေႏြးပုလင္းျဖစ္ေစ၊ ဆားက်ပ္ထုပ္ျဖစ္ေစ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကပ္ေပးရပါမည္။ ျဖစ္ေသာဘက္မွ နားရြက္၏ အေရွ႕ပိုင္းမ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းကိုလည္းေကာင္း၊ နားရြက္၏ အေနာက္ပိုင္းႏွင့္ ေအာက္ပိုင္း ကိုလည္းေကာင္း ေန႔စဥ္ သံုးႀကိမ္ထက္မနည္းေရေႏြး ကပ္ေပးသင့္ေလသည္။

        ထိုသို႔ေရေႏြးကပ္ရာတြင္ အပူမလြန္ကဲေစရန္ႏွင့္ ေရေႏြးပူမေလာင္ရန္ အထူး သတိျပဳရပါမည္။ ေနာက္တစ္ခ်က္မွာ ပြင့္ေနေသာ မ်က္လံုးအား အပူတိုက္ရိုက္မေပး မိေစရန္ ဂရုျပဳရပါမည္။

        မ်က္လံုးေနရာကို ေရွာင္၍ အပူေပးပါ။ သို႔မဟုတ္လွ်င္ လက္ကိုင္ပု၀ါျဖစ္ေစ၊ အျခားအ၀တ္စတစ္ခုခုကုိ ျဖစ္ေစ သန္႔ရွင္းစြာေလွ်ာ္ဖြတ္မီးပူတိုက္ၿပီး မ်က္စိကို အုပ္ေပး ထားရပါမည္။

(ဂ) မ်က္လံုးကို ကာကြယ္ျခင္း။       ။ မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းေသေသာလူနာမ်ားအဖို႔ ေရာဂါကို တစ္ဖက္မွ ေဆး၀ါးမ်ား၊ အပူေပးျခင္းနည္းမ်ားျဖင့္ ကုသမႈခံယူေနၾကစဥ္ ျဖစ္ေသာဘက္မွ မ်က္စိကိုတစ္စံုတစ္ရာ ထိခိုက္ျခင္း၊ ေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္ျခင္း မျဖစ္ေစရန္ သတိျပဳရပါမည္။ အေၾကာင္းမွာ မ်က္လံုးကုိ အုပ္ထားေသာ (၀ါ) ပြတ္သပ္ သန္႔စင္ေပးေသာ မ်က္ခြံမ်ားမလႈပ္ရွားႏိုင္ ျဖစ္ေန၍ ျဖစ္သည္။ ထိုအခါ မ်က္လံုးသည္ အကာအကြယ္မဲ႔ျဖစ္လ်က္ ဖုန္မႈန္႔မ်ား၊ သဲမႈန္႔မ်ား၊ ၀င္ေရာက္ျခင္း၊ ေရာဂါပိုးမ်ား ၀င္ေရာက္ကပ္ၿငိျခင္း၊ ျပင္ပ ပစၥည္းတစ္ခုခုႏွင့္ ထိခိုက္မိျခင္းမ်ား ျဖစ္တတ္ေလသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ မ်က္လံုးအားသန္႔စင္ေသာ အ၀တ္ျဖင့္ အုပ္ထားေပးျခင္း၊ မ်က္မွန္တပ္ထား ျခင္း၊ မၾကာခဏ ေရသန္႔သန္႔ျဖင့္ မ်က္ႏွာသန္႔စင္ေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေပးသင့္ပါသည္။ အျခားေသာ နည္းတစ္နည္းမွာ သန္႔ရွင္းစြာေဆးေၾကာထားေသာ လက္ျဖင့္ အေပၚေအာက္ မ်က္ခြံအား ကိုင္လ်က္ မ်က္လံုးအားပိတ္လိုက္ ဖြင့္လိုက္လုပ္ေပးျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ကို္င္တြယ္ေနစဥ္ လက္ေခ်ာင္းမ်ားသည္ မ်က္လံုးကို လံုး၀မထိေစရဘဲ မ်က္ခံြမ်ား (အသားမ်ား) ကို ထိေတြ႔ရမည္ျဖစ္သည္။ ဤအျပဳအမူမွာ ေမာ္ေတာ္ကား ေရွ႕မွန္ႏွင့္ တူေသာမ်က္လံုးအားမွန္သုတ္လက္တံ (Wiper) ႏွင့္တူေသာ မ်က္ခြံအတြင္း သား မ်ားျဖင့္ ပြတ္သပ္ သန္႔စင္ေစသည့္ သေဘာပင္ျဖစ္သည္။

(ဃ) မ်က္ႏွာပြတ္သပ္ေပးျခင္း။       ။ မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းေသျခင္းျဖစ္ပြား၍ ဒုတိယ (သို႔) တတိယေျမာက္ေသာ ေန႔မွစ၍ မ်က္ႏွာကို လက္ဖ၀ါးျဖင့္ ပြတ္သပ္ေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါသည္။ ပြတ္သပ္ေပးရံုသာ ျပဳလုပ္ရမည္ျဖစ္ၿပီး ႏွိပ္နယ္ျခင္းမျပဳလုပ္မိေစရန္ ဂရုျပဳရပါမည္။

ပြတ္သပ္နည္း။     ။ ျဖစ္ေသာဘက္မွ မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းအား မ်က္ႏွာ၏အလယ္ဗဟို မွစ၍ နားရြက္ဆီသို႔ လက္ဖ၀ါးျဖင့္ အေလာေတာ္ဖိလ်က္ ပြတ္သပ္ေပးပါ။ ေကာင္းေသာ ဘက္မွ မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းအား ပြတ္သပ္ေပးရန္မလိုေခ်။ ဥပမာ - ေအာက္ ပိုင္းမွ (ေမးေစ့) စ၍ ပြတ္သပ္သည္ဆိုပါက၊ လက္ဖ၀ါးသည္ ေမးေစ့မွ တျဖည္းျဖည္းဖိ ၍ ပြတ္သပ္လ်က္ ပါးေခ်ာင္ရိုးကို ေက်ာ္ျဖစ္ၿပီး ျဖစ္ေသာဘက္မွ နားရြက္ဆီသို႔ ေရာက္သြား ေစရမည္။ ထိုေနာက္လက္ဖ၀ါးကို ၾကြလ်က္ျပန္ယူလာၿပီးပါးစပ္ တစ္ျခမ္းေနရာမွပါးကို ျဖတ္ေက်ာ္ပြတ္သပ္လ်က္ နားရြက္ဆီသို႔ျပန္သြား ရပါမည္။ ထိုေနာက္လက္ကို ျပန္ၾကြယူလာၿပီး ႏွာေခါင္းေနရာမွ မ်က္လံုး၊ နားသယ္တို႔ကို ျဖတ္ေက်ာ္ ပြတ္သပ္လ်က္ နားရြက္ဆီသို႔ အေရာက္သြားရပါမည္။ ထိုေနာက္ လက္ကို ျပန္ၾကြယူလာၿပီး ႏွာေခါင္းအေပၚပိုင္းႏွင့္ နဖူးေနရာမွစ၍ မ်က္ခံုးကို ျဖတ္ေက်ာ္ပြတ္သပ္ လ်က္ နားရြက္ဆီ၌ အဆံုးသတ္ရပါမည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ေအာက္မွ စ၍ မ်က္ႏွာေပၚဆံုးသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ပြတ္သပ္ျခင္းတစ္ၾကိမ္ၿပီးေလသည္။ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ကို ယခင္နည္း အတိုင္း ေမး၊ ပါးစပ္၊ ႏွာေခါင္း၊ နဖူး စသည့္ေနရာတို႔မွ စတင္ပြတ္သပ္လ်က္ နားရြက္၌ အဆံုးသတ္ရမည္ျဖစ္သည္။ တစ္ေန႔လ်င္ တစ္နာရီျခား (သို႔) ႏွစ္နာရီျခား တႀကိမ္ ပြတ္သပ္ေပးႏိုင္ပါသည္။ [ကၽြန္ေတာ္ကေတာ႔ မ်က္ႏွာကို မပြတ္သပ္ခင္မွာ ပါးကို ေပါင္ဒါနည္းနည္းလိမ္းေပးလိုက္တယ္။ ေပါင္ဒါေလးနဲ႔ ေလွ်ာၿပီးေတာ႔ လက္နဲ႔ပြတ္တဲ႔ အခါ နာတာသက္သာမွာေပါ့ဗ်ာ   :)P]

(င) ပါးေစာင္ကို ခ်ိတ္ဆြဲျခင္း (Application of Hook Type of Splint)။      ။ ပုံတြင္ ျပထားသည့္အတိုင္းျဖစ္ေသာဘက္မွ ပါးေစာင္အား ၀ါယာႀကိဳးအမာစားျဖင့္ ခ်ိတ္ယူ ၿပီး က်န္ေသာ၀ါယာ၏ တစ္ဖက္စြန္းအား နားရြက္၌ ခ်ိတ္ဆြဲထားေပးပါ။ဤသို႔ျဖင့္ ပါးရြဲ႕ေန ေသာအေနအထားသည္ အတန္ငယ္တည့္မတ္လာမည္ျဖစ္ၿပီးမ်က္ႏွာၾကြက္သားမ်ား၏ တစ္ဖက္သတ္ဆြဲျခင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္ေပၚလာတတ္ေသာ ၾကြက္သားတုိသြား ျခင္း၊ ရုန္းသြားျခင္း (Contracture) အႏၱရာယ္မွ ကာကြယ္ရာ ေရာက္ေပမည္။ ထို႔ျပင္ ျဖစ္ေသာဘက္မွ ၾကြက္သားမ်ား လြန္ကဲစြာ ဆန္႔ထြက္ေပးရျခင္း (Stretching)  အေနအထားမွလည္း သက္သာမႈ ရလာမည္ျဖစ္သည္။

မ်က္ႏွာၾကြက္သားဆိုင္ရာ ေလ႔က်င့္လႈပ္ရွားမႈမ်ား

(Exercise for Facial Expression Muscles)

        မ်က္ႏွာၾကြက္သားဆိုင္ရာ ေလ႔က်င့္လႈပ္ရွားမႈမ်ားအေၾကာင္းေရးသားျခင္းမျပဳမီ ဤလႈပ္ရွားမႈမ်ား (ေလ႔က်င့္ခန္းမ်ား) ျပဳလုပ္ရျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားကို ဦးစြာရွင္း လင္းတင္ျပလိုပါသည္။ မ်က္ႏွာၾကြက္သားဆိုင္ရာေလ႔က်င့္ခန္းမ်ားကို နားလည္အ လြယ္ဆံုးေျပာရလ်င္ မ်က္ႏွာအမူအရာေလ့က်င့္ခန္းဟု ေခၚႏိုင္သည္။ မ်က္ႏွာၾကြက္သားမ်ားသည္ ခႏၶာကိုယ္ရွိအျခားေသာ ၾကြက္သားမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းစာလ်င္ ေသးငယ္လွသည္ႏွင့္ အမွ် လူ၏စိတ္ပိုင္းခံစားမႈမ်ားကို ေဖာ္ျပရာတြင္ လြန္စြာေရးပါ ၾကသည္ ျဖစ္၏။ သို႔ျဖစ္ရာ မ်က္ႏွာၾကြက္သားမ်ား၏ အခန္းက႑မွာ လႈပ္ရွားမႈသာမဟုတ္ဘဲ စိတ္ေနစိတ္ထားထင္ဟပ္မႈ (၀ါ) ခံစားခ်က္ေဖာ္ထုတ္မႈ (Expression) လည္းျပဳလုပ္၍ရေၾကာင္း သေဘာေပါက္အပ္ပါသည္။

        သို႔ျဖစ္ရာ မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းေသသူမ်ားအဖို႔ မ်က္ႏွာဆိုင္ရာၾကြက္သားမ်ား

        (က) ရုန္းသြား၊ တိုသြားျခင္း (Contraction) မျဖစ္ေစရန္

        (ခ) ထိခိုက္နာက်င္မႈ (Trauma) မျဖစ္ေစရန္

        (ဂ) လြန္ကဲစြာဆန္႔ထြက္သြားျခင္း (Over Stretching) မျဖစ္ေစရန္

        (ဃ) မူလအတိုင္း အမူအရာမ်ား ျပဳလာႏိုင္ေစရန္ႏွင့္

        (င) လူနာ၏ ဥပဓိရုပ္ (Personality) ကို မထိခိုက္ေစရန္ အမူအရာ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ား ျပဳလုပ္ရမည္ျဖစ္သည္။ မ်က္ႏွာၾကြက္သားမ်ားသည္ အလြန္ေသးငယ္ သည္ႏွင့္အမွ် လုပ္ေဆာင္မႈတာ၀န္ (အမူအရာပိုင္း) သိမ္ေမြ႔ခက္ခဲမႈရွိရာ အာရံုစူးစိုက္ လ်က္ လႈပ္ရွားမႈတိုင္း (ေလ့က်င့္ခန္းတိုင္း) အား စိတ္ႏွင့္ တစ္ထပ္တည္းက်လ်က္ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္သင့္သည္။

မွတ္ခ်က္။  ။ မ်က္လံုးမွိတ္ေသာ ေလ႔က်င့္ခန္း (ေလ့က်င့္ခန္း ၁၀) မွတပါး က်န္ေသာ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ားအား မွန္ကို ၾကည့္လ်က္ ျပဳလုပ္ရေပမည္။ မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းေသျခင္း ျဖစ္ၿပီး တစ္ပတ္ (၇) ရက္ေက်ာ္မွ စတင္ေလ့က်င့္ေပးရမည္။

ေလ့က်င့္ခန္း (၁)

        မိမိမ်က္ႏွာကို မည္သို႔မွ် ျပဳျပင္မႈ မလုပ္ေသးဘဲ ျဖစ္ပ်က္ေနသည့္အတိုင္း မွန္၌ၾကည့္ပါ။ ထို႔ေနာက္ မိမိ၏ အထက္ေအာက္ႏႈတ္ခမ္းမ်ားကိုသာ ကြက္၍ အာရံုစူးစိုက္ၾကည့္ေပးရမည္။ မွန္ကို လက္ျဖင့္ ကိုင္ထားမည့္အစား နံရံတြင္ ခ်ိတ္၍ လည္းေကာင္း၊ ေထာင္၍လည္းေကာင္း ထားက ပို၍ ေကာင္းသည္။ သို႔မွသာ မ်က္ႏွာ အမူအရာ လႈပ္ရွားမႈမ်ားအတြက္ လိုအပ္ေသာ အကူအညီကို ရယူႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။

        မိမိ၏ မ်က္စိႏွင့္ စိတ္အာရံုသည္ မွန္ထဲရွိ ႏႈတ္ခမ္းမ်ားဆီသို႔ စူးစိုက္ႏိုင္ေသာအခါ လူနာသည္ ႏႈတ္ခမ္းမ်ားအား က်ံဳ႕လ်က္ေရွ႕သို႔ စူထြက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးရမည္။ ႏႈတ္ခမ္းစူေသာ အမူအရာကို စိတ္ျဖင့္ ခိုင္းေစျပဳလုပ္ၾကည့္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုအခါ အေပၚႏႈတ္ခမ္း၏ အလယ္ဗဟိုရွိ ႏႈတ္သီးခၽြန္ကေလးသည္ ႏွာသီးထိပ္ႏွင့္ အထက္ေအာက္ တစ္တန္းတည္း ရွိမေနဘဲ တစ္ဖက္သို႔ ရြဲ႕ေစာင္းလ်က္ ရွိေၾကာင္း ေတြ႔ရေပမည္။ ထို႔အတူ ေအာက္ႏႈတ္ခမ္းသားသည္လည္း ညီညီညာညာစူ ထြက္မလာဘဲ အေပၚႏႈတ္ခမ္းႏွင့္အတူ တဘက္သို႔ လိုက္ပါရြဲ႕ေစာင္းေနမည္။ ဤသို႔ ျဖစ္ရျခင္းမွာ မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းေသေသာဘက္မွ ၾကြက္သားမ်ား၏ ရုန္းႏိုင္ဆြဲႏိုင္ေသာ အရည္အခ်င္း (Ability to Contract)  အားနည္း၍ေသာ္လည္းေကာင္း လံုး၀အား မရွိ ျဖစ္ေန၍ေသာ္လည္းေကာင္း ျဖစ္ၿပီး ေကာင္းေသာဘက္မွ ၾကြက္သားမ်ား၏ တဘက္သတ္ ဆြဲသြားမႈေၾကာင့္ ရြဲ႕ရျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ အေပၚ ေအာက္ႏႈတ္ခမ္း အခ်င္းခ်င္း ဖိကပ္ထားႏိုင္ျခင္းမရွိ၍ ေကာင္းေသာဘက္မွ ႏႈတ္ခမ္းမ်ားကဲ႔သုိ႔ စုစုရုန္းရုန္း မေနဘဲ ေလ်ာ့က်ပြင့္ဟေနသည္ကို ေတြ႔ရေပမည္။ ဤသို႔ ရြဲ႕ေစာင္းေနျခင္း ပြင့္ဟေနျခင္း စသည့္ ခၽြတ္ယြင္းခ်က္မ်ားအား မွန္၌ေသခ်ာစြာ ၾကည့္လ်က္ လူနာသည္ လက္ေခ်ာင္းေလးမ်ား ၏ အကူအညီျဖင့္ ျပဳျပင္ထိန္းေက်ာင္းေပးရမည္။ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ရန္ လူနာသည္ မ်ားစြာ စိတ္ရွည္ရမည္ျဖစ္သည္။ အခ်ိန္ယူရမည္ လည္းျဖစ္ပါသည္။

        လူနာသည္ မွန္ထဲ၌ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ႏႈတ္ခမ္းစူျခင္းကို လက္ေခ်ာင္းေလးမ်ား၏ အကူအညီျဖင့္ ျပဳျပင္ထိ္န္းထားျခင္းျပဳလုပ္မၿပီးမခ်င္း ျပန္မဖ်က္လိုက္ရေပ။ သို႔မွသာ ခၽြတ္ယြင္းခ်က္က သည္သည့္ အရာမ်ားျဖစ္သည္၊ ျပဳျပင္မႈက မည္သို႔မည္ပံုလုပ္ေပးရမည္ကို သေဘာေပါက္ၿပီး လက္ေတြ႕လုပ္ႏိုင္မည္ျဖစ္ သည္။ မွန္ထဲ၌ေတြ႕ရေသာရြဲ႕ေစာင္းပြင့္ဟေနေသာ ႏႈတ္ခမ္းအား လက္ညွိဳးလက္မ ႏွစ္ေခ်ာင္း၏ အကူအညီ ျဖင့္တည့္မတ္ေအာင္ (ႏွာသီးဗဟိုႏွင့္ အေပၚႏႈတ္ခမ္းဗဟိုတို႔ မ်ဥ္းေျဖာင့္အတိုင္း အထက္ေအာက္ တည့္မတ္ေနေစရန္ ) ရြဲ႕ေသာဘက္မွ တြန္းေပးျခင္းျဖင့္ လည္းေကာင္း ပြင့္ဟေနေသာ ႏႈတ္ခမ္းအား က်န္လက္တစ္ဘက္မွ လက္ညွိဳးလက္မ ႏွစ္ေခ်ာင္းျဖင့္ ပိတ္ေပး ေစ႔ေပးျခင့္ျဖင့္ လည္းေကာင္းျပဳျပင္ထိန္းထား လ်က္ ႏႈတ္ခမ္းကို ဆက္လက္စူထားရမည္ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ လက္ေခ်ာင္းေလးမ်ားျဖင့္ ကူညီထိန္းထားရာတြင္ အကူအညီကို လိုသေလာက္သာ ေပးရမည္ျဖစ္ၿပီး က်န္ေသာ အပိုင္းကို လူနာသည္ မိမိစိတ္ျဖင့္ အားစိုက္လ်က္ (ေတြးယူလ်က္) ႀကိဳးစားလုပ္ကိုင္ရမည္ ျဖစ္သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ျပင္ပအကူအညီကို ခ်ည္းအားမကိုးပဲ မိမိကလည္း အင္အားစိုက္ထုတ္ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ရန္ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ တစ္ႀကိမ္ျပဳလုပ္ၿပီး တိုင္း  ၁၀ စကၠန္႔ အနားယူရမည္။ ထိုေနာက္တစ္ႀကိမ္ထပ္လုပ္ေပးပါ။ စုစုေပါင္း ခုနစ္ ႀကိမ္မွ ဆယ္ႀကိမ္ထိ လုုပ္ေပးပါ။

ေလ့က်င့္ခန္း (၂)

        ေလ့က်င့္ခန္း (၁) အတိုင္းမွန္ထဲ၌ မိမိ၏ႏႈတ္ခမ္းမ်ားကို ၾကည့္ေပးပါ။ ထိုေနာက္ သြားေစ႔ပါ။ (အထက္သြားႏွင့္ ေအာက္သြားမ်ား ႀကိတ္ဟန္ျပဳလုပ္ေပးပါ) ထိုအခါ ပါးေစာင္တစ္ဘက္သည္ ရြဲ႕ေစာင္းသြားေပမည္။ ရြဲ႕ေစာင္းသြားေသာဘက္သည္ ေကာင္းေသာဘက္ျဖစ္ၿပီး မရြဲ႕ႏိုင္ေသာ ဘက္သည္ မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းေသေသာဘက္ ျဖစ္သည္။ ၿပံဳးေသာ ရယ္ေသာအခါ အလြန္သိသာစြာ ရြဲ႕ေစာင္းသြားေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။ ထိုႏႈတ္ခမ္းမ်ားအား ပကတိ အရွိအတုိင္းထားလ်က္ မဆြဲႏိုင္ေသာဘက္မွ ပါးေစာင္ (Angle of Mouth) အား လက္ညွိဳးထိတ္ျဖင့္ ေထာက္လ်က္ တျဖည္းျဖည္းနားရြက္ဆီသို႔ ဆြဲေပးပါ။ ထိုသို႔ဆြဲရာတြင္ လူနာ၏စိတ္ သည္ တစ္ျခားသို႔ ေရာက္မေနေစပဲ ပါးေစာင္ေနရာ၌ကပ္ထားလ်က္ မိမိဘာသာ ပါးကို ရြဲ႕ေနသည္ဟု ေတြးထင္ (ညွိဳ႕လ်က္) လုပ္ေဆာင္ေပးရမည္။ သို႔မွသာ ဦးေႏွာက္မွလာေသာ အေတြးမ်ား ခိုင္းေစခ်က္မ်ားသည္ မိမိလႈပ္ရွားလိုေသာ ၾကြက္သားဆီသို႔ ေရာက္ႏိုင္မည္ျဖစ္ၿပီး ျပန္ေကာင္းလာေစရန္အေထာက္အပံ့ ေပးႏိုင္ မည္ျဖစ္သည္။

        ဤသို႔ျဖင့္ (၇) ႀကိမ္မွ (၁၀) ႀကိမ္အထိ ဆြဲေပးႏိုင္ပါသည္။

ေလ့က်င့္ခန္း (၃)

        မွန္ထဲ၌ ႏႈတ္ခမ္းႏွင့္ ပါးႏွစ္ဖက္ကို ၾကည့္ၿပီးလ်င္ ပါးေဖာင္းလာေစရန္ျပဳလုပ္ပါ။ ျပဳလုပ္နည္းမွာ ႏႈတ္ခမ္းႏွစ္ခုကို ပိတ္ထားၿပီး လ်င္ေလမႈတ္ပါ။ ထိုအခါ ေလသည္ ပိတ္ထားေသာ ႏႈတ္ခမ္းေပါက္မွ မထြက္ႏိုင္သျဖင့္ ပါးႏွစ္ဖက္အား တြန္းတိုက္လ်က္ ေဖာင္းလာေစမည္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းေသေသာလူနာမ်ားအဖို႔ ျဖစ္ေသာဘက္မွ ႏႈတ္ခမ္းႏွစ္ခုအား ဖိကပ္ျခင္းေစ့ထားျခင္း မျပဳလုပ္ႏိုင္သျဖင့္ ေလထြက္ၿပီးပါးကို ၾကာၾကာေဖာင္းမထားႏိုင္ပဲရွိေလသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ လူနာသည္ ပါးေဖာင္းေအာင္ျပဳလုပ္ေနရင္း တစ္ဖက္မွ လက္ေခ်ာင္းေလးမ်ား၏ အကူအညီျဖင့္ ေလေပါက္အား ပိတ္ေပးျခင္းျဖင့္ ပါးကို ၾကာရွည္ေဖာင္ထားႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။

        ေလထြက္ေသာ ႏႈတ္ခမ္းေပါက္အား လက္ျဖင့္ပိတ္ထားေပး၍ ပါးေဖာင္းႏို္င္ေသာ္ည္း လူနာသည္ ႏႈတ္ခမ္းႏွစ္ခုအား မိမိဘာသာ စိတ္ျဖင့္ ဖိကပ္ထားေပးရမည္။ သို႔မွသာ  စစ္မွန္ေသာ ၾကြက္သားအားကို ႏိႈးဆြျဖစ္ေပၚေစမည္ ျဖစ္သည္။ ပါးေဖာင္းထားစဥ္ ႏႈတ္ခမ္းတို႔သည္ တစ္ဘက္သို႔ ရဲြ႕ေစာင္းေနတတ္ရာ မွန္၌ ၾကည့္လ်က္ အျခားလက္တစ္ဘက္၏ အကူအညီျဖင့္ တည့္မတ္ထိ္န္းထားေပးပါ။ လူေကာင္းႏွင့္တူေအာင္ ျပဳလုပ္ယူပါ။ ဤသို႔ျဖင့္ (၇) ႀကိမ္မွ (၁၀) ႀကိမ္အထိ ပါးေဖာင္းေပးပါ။

ေလ့က်င့္ခန္း (၄)

        မွန္ထဲ၌ ႏႈတ္ခမ္းအားၾကည့္လ်က္ ႏႈတ္ခမ္းေထာ္ျခင္း ျပဳလုပ္ေပးပါ။ မိမိကိုယ္တိုင္ မလုပ္တတ္က (သို႔မဟုတ္) သေဘာမေပါက္က လုပ္တတ္သူတစ္ဦးအား လုပ္ခိုင္းၿပီး အတုခိုးလုပ္ပါ။ စိတ္ရွည္ရွည္ႏွင့္ ေလ့က်င့္က မၾကာခင္လုပ္တတ္လာမည္ ျဖစ္သည္။ အေပၚႏႈတ္ခမ္းကို အေပၚသို႔ လန္ေစၿပီး ေအာက္ႏႈတ္ခမ္းကို ေအာက္သို႔ လန္ေအာင္ တၿပိဳင္တည္းျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ရာတြင္ အထက္ပါနည္းမ်ားအတိုင္း ၀ဲယာႏႈတ္ခမ္းမ်ား ညီညီညာညာရွိေစရန္လည္းေကာင္း၊ ႏွာသီးႏွင့္ ႏႈတ္ခမ္းဗဟိုအမွတ္တို႔ အထက္ေအာက္တည့္မတ္စြာ ရွိေနေစရန္လည္းေကာင္း လက္ေခ်ာင္းေလးမ်ား၏ အကူအညီျဖင့္ ျပဳျပင္ထိန္းေပး ရမည္။ ၇ႀကိမ္ မွ ၁၀ ႀကိမ္အထိ ျပဳလုပ္ေပးပါ။

ေလ့က်င့္ခန္း (၅)

        မွန္ထဲ၌ ႏႈတ္ခမ္းအားၾကည့္လ်က္ အထက္ႏႈတ္ခမ္းႏွင့္ ေအာက္ႏႈတ္ခမ္းတို႔အား တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု တင္းတင္းဖိေအာင္ စိတ္ျဖင့္ခိုင္းေပးပါ။ လက္ျဖင့္ ညွစ္ေပးျခင္း ဖိေပးျခင္းမျပဳလုပ္ရ။ အနီးစပ္ဆံုးဥပမာကို ေပးရလ်င္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ႏႈတ္ခမ္းဆိုးေဆး ဆိုးၿပီးေသာအခါ ႏႈတ္ခမ္းႏွစ္ခုကို ဖိၿပီးေဆးညွိသည့္သေဘာအတိုင္းျဖစ္ပါသည္။ ပထမ စလုပ္စတြင္ အခက္အခဲရွိမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေလ့က်င့္ဖန္မ်ားေသာအခါ မသိမသာမွ သိသိသာသာ လုပ္တတ္လာမည္ျဖစ္သည္။

        အျခားေသာ နည္းတစ္နည္းမွာ ျဖစ္ေသာဘက္မွ အထက္ေအာက္ႏႈတ္ခမ္းႏွစ္ခု ၾကားတြင္ စကၠဴေသးေသးတစ္ရြက္ကို ညွပ္ထားလ်က္ ဆြဲႏႈတ္ၾကည့္ျခင္းျဖစ္သည္။ စကၠဴကို လက္ျဖင့္ တေျဖးေျဖးဆြဲႏႈတ္ေနစဥ္ လူနာသည္ စကၠဴထြက္ပါမသြားေစရန္ ႏႈတ္ခမ္းႏွစ္ဖက္အား အတင္းဖိထား ကပ္ထားရမည္။ ဤနည္းျဖင့္ ဤေလ့က်င့္ခန္းကို လုပ္ႏို္င္ေလသည္။ ၇ ၾကိမ္မွ ၁၀ ႀကိမ္အထိ ျပဳလုပ္ေပးပါ။

ေလ့က်င့္ခန္း (၆)

        မွန္ထဲ၌ ႏွာေခါင္းေနရာကို ၾကည့္ၿပီး ႏွာေခါင္းရႈံ႕လ်က္ အသံမည္သည္အထိ အသက္ကို ျပင္းျပင္းရွဴသြင္းေပးပါ။ ထိုအခါ ႏွာေခါင္းတစ္ဘက္၌ အစင္းေၾကာင္းေလး ျဖစ္ေပၚလာၿပီး အျခားတစ္ဖက္၌ မျဖစ္ေပၚေပ။ အစင္းေၾကာင္းေလးျဖစ္ေသာ ဘက္သည္ ေကာင္းေသာဘက္ျဖစ္ၿပီး မျဖစ္ေသာဘက္သည္ ေရာဂါျဖစ္ေသာဘက္ျဖစ္ သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ႏွာေခါင္းရႈ႕ံလိုက္တိုင္းေကာင္းေသာဘက္၌ ျဖစ္ေပၚလာေသာ အစင္းေၾကာင္းမ်ိဳး ေရာဂါျဖစ္ေသာဘက္၌လည္း အလားတူျဖစ္ေပၚလာေစရန္ ေလ့က်င့္ေပးရမည္။ လူနာအဖို႔ ေလ႔က်င့္စတြင္ စိတ္ျဖင့္ေစခိုင္းျပဳလုပ္ရန္ ခက္ခဲေနဦးမည္ ျဖစ္ရာ လက္ညွိဳးထိတ္၏အကူအညီျဖင့္ ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ေလသည္။ မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းေသေသာဘက္မွ ႏွာေခါင္းေပါက္၏ ေဘးတြင္ လက္ညွိဳးထိပ္ကို ေထာက္လ်က္ (ႏွာေခါင္းရွံဳ႕ထားစဥ္) အေပၚသို႔ ပင့္တင္ေပးက အထက္ပါ ေဖာ္ျပသည့္ အစင္းေၾကာင္းေပၚလာမည္ျဖစ္သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ႏွာေခါင္းရွံဳ႕ထားစဥ္ ေကာင္းေသာဘက္၌ ျဖစ္ေပၚေနေသာ အစင္းေၾကာင္းမ်ိဳးေရာဂါျဖစ္ေသာဘက္၌ ျဖစ္ေပၚလာေစရန္ လက္ေခ်ာင္း၏အကူအညီျဖင့္ အတုဖန္တီး ျပဳလုပ္ေပးျခင္းျဖစ္ေလ သည္။ သဏၭာန္လုပ္၍ သရုပ္တူေစျခင္းျဖစ္သည္။ ၇ ၾကိမ္မွ ၁၀ ႀကိမ္အထိ ျပဳလုပ္ေပးပါ။

ေလ့က်င့္ခန္း (၇)

        မွန္ထဲ၌ မ်က္ခံုးႏွစ္ခုကိုၾကည့္လ်က္ မ်က္ခံုးမျခင္း (သို႔) နဖူးေၾကာရွံဳ႕ျခင္းျပဳလုပ္ ေပးပါ။ ထိုအခါေကာင္းေသာဘက္မွ မ်က္ခံုးသည္ အေပၚသို႔တက္သြားမည္။ မ်က္ခံုး၏ အေပၚပိုင္းတြင္ နဖူးအစင္းေၾကာင္းေလးမ်ား တျပိဳင္တည္းေပၚလာမည္။ သို႔ေသာ္ ေရာဂါျဖစ္ေသာဘက္မွ မ်က္ခံုးသည္ကား အေပၚသို႔တက္ဖို႔ ေနေနသာသာ လႈပ္ရံုပင္ လႈပ္မည္မဟုတ္ေပ။ နဖူးအစင္းေၾကာင္းမ်ားေပၚလာသျဖင့္ နဖူးသား ေျပဆန္႕ေနမည္။ ယင္းခၽြတ္ယြင္းခ်က္ (စိတ္ျဖင့္မလုပ္ႏိုင္မႈ) ႏွစ္ခုအား လက္ညွိဳး၏အကူအညီျဖင့္ လုပ္ယူေပးရမည္။ ျပဳလုပ္နည္းမွာ မ်က္ခံုးအတက္အက်မညီညာျဖစ္ေနေသာ မ်က္ႏွာ အား မွန္ထဲ၌ေသခ်ာစြာၾကည့္လ်က္ လက္ၫႈိးထိပ္ျဖင့္ က်ေနေသာ (၀ါ) ပင့္မတက္ေသာ မ်က္ခံုးအလယ္ကို ေထာက္၍ အေပၚသို႔ တြန္းတင္ေပးပါ။ ထိုအခါ မ်က္ခံုး ၂ ခုလံုးေပၚသို႔ တက္ေနမည္ျဖစ္ၿပီး နဖူးစင္းေၾကာင္းမ်ားလည္း ႏွစ္ဘက္လံုး ၌ေပၚလာေပမည္။ ထိုသို႔ျဖစ္ေပၚေနစဥ္ လူနာ၏စိတ္သည္ ျဖစ္ေသာဘက္မွ မ်က္ခံုးအား မိမိဘာသာပင့္ထားသည္ဟု သေဘာထားလ်က္ စိတ္အား ကိုယ္အား စိုက္ထုတ္ထားရ မည္။ မိမိဘာသာ လုပ္ႏိုင္သည္ျဖစ္ေစ မလုပ္ႏိုင္သည္ျဖစ္ေစ စိတ္အား၊ ကိုယ္အား စိုက္ထုတ္ျခင္းျဖင့္ ဦးေႏွာက္ႏွင့္ မ်က္ႏွာၾကြက္သားမ်ားအၾကား ဆက္သြယ္မႈ ေခ်ာမြတ္ လာႏိုင္ပါသည္။ ၇ ၾကိမ္မွ ၁၀ ႀကိမ္အထိ ျပဳလုပ္ေပးပါ။

ေလ့က်င့္ခန္း (၈)

        မွန္ထဲ၌ မ်က္ခံုးႏွစ္ဘက္အတြင္းပိုင္း (ႏွာေခါင္းရင္းေနရာ) ကို ၾကည့္လ်က္ မ်က္ေမွာင္က်ံဳ႕ပါ။ အခ်ိဳ႕ေသာ လူနာမ်ားသည္      ဤအမူအရာ ေလ့က်င့္ခန္းကို မလုပ္တတ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိသည္။ လုပ္တတ္သူတစ္ဦးက စိတ္ရွည္ရွည္လုပ္ျပသည္ကို ၾကည့္ရႈမွတ္သားလ်က္ ႀကိဳးစား၍လိုက္လုပ္ၾကည့္ပါက ရႏိုင္ေလသည္။ မ်က္ေမွာင္က်ံဳ႕ ပါဟုေျပာလ်င္ မလုပ္တတ္သူအား အနံ႕တစ္ခုခုရ၍ စူးစမ္းေသာ သေဘာျဖင့္ ႏွာေခါင္း ရံႈ႕ၾကည့္ပါ (သို႔မဟုတ္) မွန္ထဲ၌ ေတြ႔ရေသာ မိမိမ်က္ႏွာကို အထူးအဆန္းသဖြယ္ စူးစမ္းၾကည့္ပါ ဟုေျပာလ်င္ မ်က္ေမွာင္က်ံဳ႕တတ္ေၾကာင္း မ်က္ေမွာင္က်ံဳ႕ေသာအခါ လူေကာင္းမ်ားတြင္ မ်က္ခံုးအတြင္းပိုင္းစုရုန္းနီးကပ္သြားၾကၿပီး မ်က္ခံုးႏွစ္ခုၾကား၌ ေဒါင္လိုက္အစင္းေၾကာင္း ေလးမ်ားျဖစ္ေပၚလာေလသည္။ မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းေသေသာ လူနာမ်ားအဖို႔ကား ေကာင္းေသာမ်က္ႏွာတစ္ျခမ္း၌သာ ၾကြက္သားလႈပ္ရွားျခင္း (အစင္းေၾကာင္းျဖစ္ေပၚျခင္း) ျဖစ္ၿပီးေရာဂါျဖစ္ေသာဘက္၌ လႈပ္ရွားမႈမျဖစ္ေၾကာင္း (အစင္းေၾကာင္းမေပၚေၾကာင္း) ေတြ႕ရေလသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ လူနာသည္ မွန္ကိုၾကည့္ လ်က္ ေရာဂါျဖစ္ေသာဘက္မွ မ်က္ခံုးအတြင္းပိုင္းအား လက္ၫႈိးထိပ္ျဖင့္ေထာက္လ်က္ ေကာင္းေသာဘက္မွ မ်က္လံုးဆီသို႔ တြန္းပို႔ေပးရမည္။ ထိုအခါ ေဒါင္လိုက္ နဖူးစင္းမ်ားကို ႏွစ္လက္လံုးအညီအမွ် ေပၚလာေၾကာင္းေတြ႕ရမည္ျဖစ္ၿပီး ေခတၱ ေသေနေသာ မ်က္ေမွာင္က်ံဳ႕ ၾကြက္သားမ်ားအား အသိေပးႏႈိးဆြရာ ေရာက္ေပမည္ ဤသို႔ျဖင့္ မ်က္ေမွာင္က်ံဳ႕လိုက္ မက်ံဳ႕လိုက္ (နားလိုက္) လုပ္ေပးပါ။ ၇ ၾကိမ္မွ ၁၀ ႀကိမ္အထိ ျပဳလုပ္ေပးပါ။

ေလ့က်င့္ခန္း (၉)

        မွန္ထဲ၌ ပါးႏွစ္ဖက္ကိုၾကည့္လ်က္ အံႀကိတ္ရန္ႀကိဳးစားေပးပါ။ ေကာင္းေသာ ဘက္၌ ပါးေစာင္ၾကြက္သားတင္းလာမည္။ လံုးဖုလာသည္ကို ေတြ႕ရမည္ ျဖစ္ေသာ္ လည္း ျဖစ္ေသာဘက္၌ကား ၾကြက္သားလႈပ္ရွားမႈ အားနည္းေၾကာင္း (သို႔) ခိုင္းမရေၾကာင္းေတြ႔ရမည္။ ေကာင္းေသာဘက္မွ ပါးေစာင္ၾကြက္သား၏ လႈပ္ရွားမႈကို မွန္၌ေသခ်ာစြာၾကည့္ၿပီး ေရာဂါျဖစ္ေသာဘက္၌လည္း ထုိသို႔ေသာ လႈပ္ရွားမႈျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားေပးပါက တျဖည္းျဖည္းရလာမည္ျဖစ္သည္။ ၇ ၾကိမ္မွ ၁၀ ႀကိမ္အထိ ျပဳလုပ္ေပးပါ။

ေလ့က်င့္ခန္း (၁၀)

        ဤေလ့က်င့္ခန္းအတြက္ မွန္ၾကည့္ရန္ မလိုေပ။ ေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္စတြင္ လူေကာင္းတစ္ေယာက္ႏွင့္တြဲဖက္ေလ့က်င့္က ပုိမိုေကာင္းမြန္ပါသည္။ ဥပမာ လူနာသည္ ညာဘက္မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းေသသည္ဆိုပါလ်င္

        လူနာသည္ မ်က္စိမွိတ္တိုင္း ဗယ္ဘက္မ်က္စိသာ မွိတ္ၿပီး ညာဘက္မ်က္စိ မပိတ္ဘဲပြင့္ဟေနမည္။ မ်က္စိမွိတ္ေသာ ေလ့က်င့္ခန္းမစတင္မီ လူနာအား တစ္ဦး တစ္ေယာက္က မ်က္စိစံု မွိတ္ျပရမည္။ မွိတ္ျပသူက သေဘာေလာက္မွိတ္ျပရံုမွ် မွိတ္ျပျခင္းမျပဳရ၊ မ်က္စိကို မ်က္ခြံေၾကာမ်ားတြန္႔ရႈံ႕သြားသည္အထိ မွိတ္ျပရပါမည္။ ယင္းကို လူနာက စိတ္ထဲ၌စြဲမွတ္ထားရမည္။ ထိုေနာက္ မိမိ၏ ညာဘက္မ်က္လံုးအား (ေကာင္းေသာသူ၏ မ်က္လံုးမ်ားကဲ႔သို႔) မ်က္ခံြေၾကာမ်ား တြန္႔ရႈံ႕လာသည္အထိ အားစိုက္မွိတ္ေပးပါ။ မ်က္စိမွိတ္ထားစဥ္ လူနာသည္ ညာဘက္မ်က္စိကိုသာ စိတ္ထဲ၌ေတြးေနရမည္။ ဗယ္ဘက္မ်က္စိကို လံုး၀မေတြးရ။ ေမ့ထားရမည္။ ပို၍ေကာင္းေသာ ေလ့က်င့္နည္းတစ္နည္းမွာ မွိတ္ထားေသာ ညာဘက္မ်က္စိ၏ ေဘးဘက္ (နားသယ္)ေနရာ၌ လက္ေခ်ာင္းေလးမ်ားျဖင့္ ခတ္ဆတ္ဆတ္ ေခါက္ေပးျခင္းျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ စိတ္အား၊ကိုယ္အားစိုက္ထုတ္ၿပီး အစြမ္းကုန္မွိတ္ ေပးပါ။ ပါးစပ္မွလည္း ညာဘက္မ်က္စိ၊ ညာဘက္မ်က္စိဟူ၍ ေရရြတ္ေပးပါ။ ပို၍မ်က္စိ မွိတ္ႏိုင္ေၾကာင္းေတြ႕ရမည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ေလ့က်င့္ခန္းတစ္ႀကိမ္ၿပီးေလသည္။ မ်က္လံုးမွိတ္ျခင္းေလ့က်င့္ခန္းမွာ စိတ္အား၊ ကိုယ္အားစိုက္ရာတြင္အလြန္ပင္ပန္းသျဖင့္ တစ္ခါလုပ္လ်င္ သံုးေလးႀကိမ္ခန္႔သာ ျပဳလုပ္သင့္ပါသည္။

        မ်က္စိကို အစြမ္းကုန္အားစိုက္မွိတ္ေနစဥ္ လူနာသည္ သူ၏မ်က္စိ မွိတ္၊ မမွိတ္ ကို မသိႏိုင္သည္ျဖစ္ရာ ေဘးမွလူက မ်က္လံုးမပိတ္ေသးလ်င္ “ မွိတ္၊ မွိတ္၊ ညာဘက္မ်က္စိကို အားနဲ႔မွိတ္ေပး၊ မွိတ္ေတာ႔မယ္၊ မွိတ္ေတာ႔မယ္၊ ပိတ္ေတာ႔မယ္၊ ဆက္မွိတ္ေပး၊ ညာဘက္ကို၊ ညာဘက္ကို” စသည္ျဖင့္ အမိန္႔ေပးသလို ေျပာေပးရမည္။ သို႔မွသာ လူနာသည္ ေဘးမွ ေျပာေပးသူ၏ အသံလံႈ႕ေဆာ္မႈ (Vocal Stimulus) ေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ညာဘက္ ညာဘက္ဟု သတိေပးမႈေၾကာင့္ လည္းေကာင္း သူ၏မ်က္လံုးအေပၚ ပို၍အာရံုစိုက္ေလ႔က်င့္လာႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ထိုသို႔ျပဳလုပ္ေပး၍ မ်က္စိမမွိတ္ေသးလ်င္ မ်က္လံုးကို မွိတ္ေစရန္ ႀကိဳးစားေနရင္း လက္ေခ်ာင္း၏ အကူအညီျဖင့္ ေပၚမ်က္ခံြကို ထိေပးရမည္။ လူနာသည္ ထိထားေသာ မ်က္ခံြႏွစ္ခုအား ျပန္၍ကြာဟမသြားေစရန္ (တနည္း) မ်က္လံုးျပန္မပြင့္သြားေစရန္ ဆက္လက္ႀကိဳးစား မွိတ္ေပးရမည္။ လုပ္ႏိုင္သည္ျဖစ္ေစ မလုပ္ႏိုင္သည္ျဖစ္ေစ စိတ္အာရံုစူးစိုက္၍ လုပ္ေပးျခင္း ၾကိဳးစားျခင္းျဖင့္ အက်ိဳးရွိေၾကာင္းသိထားရမည္။

ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္မ်ား

        မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းေသျခင္း (Facial Palsy) ျဖစ္က အခ်ိန္ေႏွာင့္ေႏွးျခင္းမျဖစ္ေစ ဘဲ နီးစပ္ရာဆရာ၀န္၊ ေဆးခန္းတို႔၌ ျပသရန္ အလြန္အေရးႀကီးပါသည္။ အေၾကာင္းမူကား ေရာဂါျဖစ္ၿပီး သံုးပတ္ (သို႔မဟုတ္) ေလးပတ္ေက်ာ္သြားပါက အေကာင္းအတိုင္း ျပန္ျဖစ္ေအာင္ကုသေပးရန္ မလြယ္ကူေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။

        သက္ဆိုင္ရာ ဆရာ၀န္ႏွင့္ျပသၿပီး ေဆးထိုးေဆးစားျခင္းျပဳလုပ္ေနစဥ္ အေၾကာအဆစ္ေဆးကုဌာနသို႔ လာေရာက္ျပသလ်က္ကုသမႈ ခံယူႏိုင္ပါသည္။ အေၾကာအဆစ္ေဆးကုဌာနမရွိေသာ ၿမိဳ႕ရြာျဖစ္ပါက ဤစာေစာင္ပါ နည္းလမ္းမ်ား အတိုင္း တိတိက်က် လိုက္နာကုသျခင္းျဖင့္ သက္သာေကာင္းမြန္လာနိုင္ပါသည္။ အကယ္၍ အပူေပးျခင္း အနားယူျခင္း၊ မ်က္ႏွာေလ့က်င့္ခန္းမ်ားျပဳလုပ္ ေသာ္လည္း ႏွစ္ပတ္ သံုးပတ္အတြင္းတိုးတက္မႈမရွိက အေၾကာအဆစ္ေဆးကုဌာနသို႔ သြားေရာက္ ျပသတိုင္ပင္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အေၾကာင္းမူကား အခ်ိဳ႕ေသာလူနာမ်ားသည္ ေဖာ္ျပပါ ကုသမႈေလာက္ျဖင့္ မလံုေလာက္ပဲ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္ျဖင့္ ၾကြက္သားလႈပ္ရွားေပးျခင္း (Electrical Stimulation) ကုသမႈ ခံယူရမည္ျဖစ္သည္။ လူနာအမ်ားစု (၅၀% ေက်ာ္ေက်ာ္) မွာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္ျဖင့္ ၾကြက္သားလႈပ္ရွားေပးျခင္း ကုသမႈမပါဘဲ သက္သာေပ်ာက္ကင္းၾကသည္ ျဖစ္သည္။

        သံပုရာသီးငံုျခင္း၊ လွိမ့္ျခင္း၊ ႏွိပ္နယ္ျခင္းမျပဳရ။

       ေရေႏြးအိတ္ကို အနည္းဆံုး တစ္ေန႔သံုးႀကိမ္ကပ္ေပးရမည္။

       ေခါင္းပိုင္းႏွင့္ မ်က္ႏွာကို အေအးမခံရ။ ေႏြးေႏြးေထြးေထြးထားပါ။

       စိတ္ညစ္ျခင္း၊ ၀မ္းနည္းျခင္းမရွိေအာင္ ႀကိဳးစားရမည္။

       စိတ္အား၊ ကိုယ္အား စိုက္ထုတ္ရေသာ အလုပ္မ်ားမွ လံုး၀ အနားယူရမည္။

သူငယ္ခ်င္းမ်ားအားလံုး အနာေရာဂါကင္းရွင္းၿပီး ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာရႊင္လန္းၾကပါေစဗ်ာ…