ခါးနာျခင္း (Back Pain and Low Back Pain)

အေလးအပင္ တခုခု မ လိုက္ရာမွ ျဖစ္ေစ၊ အျမင့္မွ လိမ့္က်၍ျဖစ္ေစ၊ အထိုင္ၾကာသျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ ခါးကုန္းၿပီး အလုပ္လုပ္မိ၍ ျဖစ္ေစ အနည္းႏွင့္ အမ်ား လူတိုင္း ခါးနာဖူးၾကသည္ ျဖစ္၏။ ဘာမဟုတ္ေသာ ကိစၥေလးေၾကာင့္ ခါးနာတတ္သလို အရိုးဆစ္ဆိုင္ရာ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈမ်ား၊ ေရာဂါ မ်ားေၾကာင့္လည္း ခါးနာတတ္ေပေသးသည္။ ထိုျပင္ ကိုယ္တြင္းအဂၤါအစိတ္အပိုင္းတစ္ခုခု (ဥပမာ- ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ) ခၽြတ္ယြင္းသျဖင့္လည္း ခါးနာတတ္ပါသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ လြယ္လြယ္ျဖစ္ လြယ္လြယ္ေပ်ာက္ သြားေလ့ရွိသျဖင့္ ခါးနာျခင္းအား ေပါ႔ေပါ႔ဆဆ သေဘာထားေလ့ရွိသည္။ ဂရုမျပဳပဲ ေနေလ့ရွိသည္။ စိုးရိမ္ရေကာင္းမွန္းမသိၾကေပ။

သို႔ရာတြင္ ခါးနာျခင္း တစ္ကယ္ျဖစ္လာၿပီဆိုက ေ၀ဒနာရွင္အား မ်ားစြာဒုကၡေပးႏိုင္ေၾကာင္း သတိခ်ပ္သင့္ပါသည္။ ခါးနာေရာဂါေၾကာင့္ အလုပ္ပ်က္ အကိုင္ပ်က္ျဖစ္ၿပီး စိတ္ဆင္းရဲႀကီးစြာ အိပ္ရာေပၚ၌လွဲအိပ္ေနရသူေပါင္း မနည္းလွေပ။ ခါးနာျခင္းအား ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ျဖစ္ေစျခင္း၊ ကာလ ၾကာရွည္စြာျဖစ္ေစျခင္းျဖင့္ မူလက မေျပာပေလာက္ေသာ ခါးနာျခင္းသည္ တစ္သက္လံုးစိတ္ဆင္းရဲ ရသည္အထိ ျဖစ္သြားႏိုင္ေၾကာင္းသတိျပဳရပါမည္။ ယာယီခါးနာျခင္းမွ ထာ၀ရခါးနာျခင္းသို႔ ေရာက္မသြားေစရန္ ကာကြယ္ျခင္းႏွင့္ ကုသျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္သည္ျဖစ္၏။

ခါးနာျခင္းသည္ အသက္အရြယ္မေရြး က်ားမ မေရြး ကာယ ဥာဏ လုပ္ငန္းခြင္ႏွစ္မ်ိဳးစလံုး၌ ျဖစ္ႏိုင္ေသာ ေ၀ဒနာတစ္ခုျဖစ္သည္။ စားပြဲ၌ ၾကာရွည္ထိုင္၍ အလုပ္လုပ္ၾကရေသာ ဥာဏလုပ္သား မ်ားႏွင့္ အေလးအပင္ထမ္းပိုးရေသာ ကာယလုပ္သားမ်ား၌ ပို၍ အျဖစ္မ်ားေၾကာင္းေတြ႔ရွိရေပသည္။ ထို႔ျပင္ ၾကမ္းတိုက္ျခင္း၊ အ၀တ္ေလွ်ာ္ျခင္း၊ ခ်က္ျပဳတ္ျခင္း၊ အိမ္တြင္းမႈလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္သျဖင့္လည္း အိမ္ရွင္မအခ်ိဳ႕ မၾကာခဏ ခါးနာေလ႔ရွိသည္။ ခါးနာသည္ဟု ေျပာရေသာ္လည္း ေက်ာ၏ ေအာက္ပိုင္း တစ္ဘက္တခ်က္မွ နာျခင္း၊ ခါးႏွင့္ တင္ပါးအစပ္တ၀ိုက္မွ နာျခင္းတို႔သည္လည္း ခါးနာျခင္းေ၀ဒနာ၌ အက်ံဳး၀င္ေလသည္။

ခါးသည္ ခႏၶာကိုယ္အေပၚပိုင္းႏွင့္ ေအာက္ပိုင္းတို႔၏ အလယ္ဗဟိုျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ လူ၏လႈပ္ရွား လုပ္ကိုင္မႈ အပိုင္းတြင္ အသံုးမ်ားေသာ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္ေလသည္။ အသံုးမ်ားေသာ အစိတ္အပိုင္းတို႔၏ သဘာ၀အတိုင္း ထိခိုက္မိလြယ္ျခင္းႏွင့္ ပ်က္စီးခၽြတ္ယြင္းျခင္းမ်ား လည္း မၾကာခဏ ျဖစ္တတ္သည္ ျဖစ္၏။ ခါးနာျခင္းျဖစ္လာၿပီဆိုပါကလည္း အသံုးမ်ားေသာ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္း တခုအား အနားေပးရန္၊ အသံုးနည္းေအာင္ထားရန္ႏွင့္ ထိခိုက္မႈထပ္မျဖစ္ရန္ တို႔မွာ မလြယ္ကူေပ။ လူတစ္ကိုယ္လံုးအား အနားေပးထားရမလိုပင္ ျဖစ္ေနပါသည္။ လက္က်ိဳး၍ ေက်ာက္ပတ္တီးစည္းရေသာ လူနာႏွင့္ ႏႈိင္းစာပါက ခါးနာသူသည္ မသန္စြမ္းသူတဦးပမာ အေနအထိုင္ အသြားအလာ အျပဳအမူတိုင္း ဂရုစိုက္ဆင္ျခင္ရသည္။

ခါး၏လႈပ္ရွားမႈမ်ား

(က) ေရွ႕သို႔ကုန္းျခင္း(Flexion)

(ခ) ေနာက္သို႔ ေကာ့ျခင္း(Extension)

(ဂ) ေဘးတဘက္တခ်က္သို႔ ေစာင္းျခင္း(Side-Flexion)

(ဃ) ခါးကိုဗယ္ညာ လွည့္ျခင္း(Rotation)

ခါးနာရေသာ အေၾကာင္းအရင္းမ်ား

၁။ ၾကာရွည္စြာ ထိုင္ျခင္း

၂။ ခါးကုန္း၍ အလုပ္လုပ္ျခင္း

၃။ အျမင့္မွ လိမ့္က်ျခင္း၊ ဖင္ထိုင္လ်က္ ေခ်ာ္လဲျခင္း

၄။ ခါးအားတစ္ခုခုျဖင့္ ရိုက္မိျခင္း

၅။ အရိုးဆစ္ၾကြက္သားေရာဂါေ၀ဒနာမ်ားေၾကာင့္ခါးနာရျခင္း (ခါးနာေပါင္တန္းျခင္း အခန္းမွ ေရာဂါျဖစ္ရေသာ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္)

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

(က) ေက်ာေအာက္ပိုင္းတဘက္တခ်က္မွ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏွစ္ဘက္လံုးမွ ေသာ္လည္းေကာင္း နာျခင္း။

(ခ) ခါးနာျခင္း။

(ဂ) ခါးႏွင့္ တင္ပါးအစပ္တ၀ိုက္မွ နာျခင္း။

(ဃ) ခါးကုန္း၊ ခါးေကာ့မရျခင္း။

(င) ေက်ာရိုးႏွင့္ ခါးၾကြက္သားမ်ား တင္းေနျခင္း (သပ္လွ်ိဳထားသလို ျဖစ္ျခင္း)

ကုသနည္းမ်ား

အနားယူျခင္း။       ။ ထိထိေရာက္ေရာက္အနားယူရန္ အလြန္ေရးႀကီးသည္။ အနားယူျခင္း ဆိုသည္မွွာ ၾကာၾကာမတ္တတ္မရပ္ျခင္း၊ မထိုင္ျခင္း၊ ခါးမကုန္းျခင္း၊ အေလးအပင္ မ မ ျခင္း၊ ကိုယ္အား ျဖဳန္းစားမလွည့္ရျခင္း၊ မၾကာခဏ ေမွာက္အိပ္ေပးျခင္း၊ ပက္လက္ကုလားထိုင္ မထိုင္ျခင္း၊ ႏွိပ္ျခင္း နယ္ျခင္း မလုပ္ျခင္း၊ စက္ဘီး ဆိုက္ကား မစီးရျခင္း တို႔ျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းမွာ ဤေ၀ဒနာသည္ မည္မွ်ေဆးစားျခင္း၊ ေလ့က်င့္လႈပ္ရွားျခင္း၊ အပူေပးျခင္း ျပဳလုပ္ျပဳလုပ္  စနစ္တက် အနားမယူလ်င္ သက္သာမႈမရႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေလသည္။

အပူေပးျခင္း။                ။ နာေနေသာ ေနရာတ၀ိုက္အား ေရေႏြးအိတ္ေရေႏြးက်ပ္ထုပ္ ကပ္ေပးပါ၊ အနည္းဆံုး တေန႔သံုးႀကိမ္ ကပ္ေပးပါ။

တုတ္ကိုင္လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း။    ။ ခႏၶာကိုယ္အေနအထား ပံုစံပ်က္ေလာက္ေအာင္ နာက်င္က တုတ္ကိုင္၍ လမ္းေလွ်ာက္သင့္ပါသည္။ (ဥပမာ- ခါးေစာင္းျခင္း)

ေလ့က်င့္လႈပ္ရွား ကုသျခင္း (၄င္းတို႔မွာ ခါးနာေပါင္တန္းျခင္းတြင္ လုပ္ေသာ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ားကဲ႔သို႔ပင္) ။    ။ ခါးနာေသာ လူနာမ်ားစြာသည္ အပူေပးျခင္း၊ အနားယူျခင္းႏွင့္ သင္ျပေပးေသာ လႈပ္ရွားေလ့က်င့္မႈမ်ားအား စနစ္တက် ျပဳလုပ္ပါက မ်ားစြာသက္သာ ေပ်ာက္ကင္းမႈ ရရွိၾကေလသည္။ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ၾကာထိ သက္သာေပ်ာက္ကင္းမႈ မရၾကသူမ်ားမွာ  (က) မူလေရာဂါေ၀ဒနာ ဆိုးရြားျခင္း ႏွင့္(ခ) အနားမယူႏိုင္ျခင္း၊ ဂရုျပဳ ဆင္ျခင္ေနထိုင္မႈ မရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ရေလသည္။

မည္သို႔ဆိုေစ ေဆးရံုသို႔ သြားေရာက္ကုသမခံယူႏိုင္သူမ်ားအဖို႔ ဤေဖၚျပပါ ကုသနည္းမ်ားအား ျပဳလုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ ေရာဂါအေျခအေနသိပ္မဆိုးသူမ်ား အဖို႔ သက္သာမႈ ရရွိၾကမည္ျဖစ္ၿပီး ၊ ေရာဂါအေျခအေနဆိုးသူမ်ားအဖို႔ အမွားျပဳမိျခင္းမွ ကာကြယ္ႏိုင္ျခင္းႏွင့္ ေရွ႕ဆက္ျပဳလုပ္ရမည္မ်ား (ေဆးရံုတက္ကုသျခင္းမ်ားကို ဆိုလိုပါသည္) ကို သိရွိသေဘာေပါက္ၾကလိမ့္မည္ဟု ယံုၾကည္မိပါသည္။

ေအာက္ေဖၚျပပါ ေလ့က်င့္လႈပ္ရွားမႈမ်ားသည္ လြယ္ရာမွ ခက္ရာသို႔ လည္းေကာင္း၊ အေျခခံမွ တိုးတက္မႈသို႔လည္းေကာင္း၊ အဆင့္ဆင့္ေဖၚျပထားေပရာ အဆင့္မေက်ာ္ပဲ အေျခခံမွ စတင္ျပဳလုပ္သင့္သည္။ ေရာဂါအမ်ိဳးအစားႏွင့္ ေ၀ဒနာအေျခအေနကိုလိုက္၍ ျပဳလုပ္ရမည္ျဖစ္ရာ ရက္အားျဖင့္ တိတိက်က်ေျပာဆို သတ္မွတ္၍မရပါ။ မိမိေ၀ဒနာ၏ အေျခအေနအရ ႏိႈင္းႏိႈင္းခ်ိန္ခ်ိန္ ျပဳလုပ္ၾကရန္ ျဖစ္ပါသည္။

၁။ လူနာသည္ ပက္လက္အိပ္လ်က္ အေနအထားျဖင့္ ရွိေနရမည္။ လက္ႏွစ္ဘက္အား ေဘး၌ခ်ထားပါ။ ထိုေနာက္ ေျခေထာက္ႏွစ္ေခ်ာင္းအား ဆန္႔ဆန္႔ထားပါ။ တျဖည္းျဖည္း ခါးေကာ႔ေပးပါ။ တနည္းေျပာရလ်င္ ဗိုက္ပူထုတ္ေပးပါ။ ခါးေအာက္၌ လက္ဖ၀ါးလွ်ိဳသြင္း၍ ရသည္အထိ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းေကာ့တင္ေပးပါ။ ထိုသို႔ျပဳလုပ္ေနစဥ္ ေက်ာႏွင့္တင္ပါးအား အိပ္ရာမွ ၾကြမတက္ေစရ။ ခါးတစ္ခုတည္းသာ ၾကြတက္ေစရမည္။ ေလ့က်င့္ခန္းအား တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ျပဳလုပ္ေပးပါ။ ျဖဳန္းစား မ တင္လိုက္က ခါးမ်က္သြားျခင္း ၊ တင္ပါးခြက္စူးေအာင့္ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ေလသည္။ မနာခင္ အထိသာ ေကာ့တင္ေပးပါ။ နာသည္အထိ အျပဳလုပ္ရ။ ေကာ့တင္ျခင္းၿပီးက ျပန္ခ်ေပးပါ။ စ၍လုပ္သည့္ေန႔တြင္ ငါးႀကိမ္ခန္႔သာ ျပဳလုပ္ပါ။ ထိုေနာက္မွ ေျခာက္ႀကိမ္မွ ဆယ္ႀကိမ္အထိ တစ္ေန႔ထက္ တစ္ေန႔တိုးတက္ျပဳလုပ္သြားရမည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ခါးရိုးဆစ္မ်ားအား ေထာက္မ ကာကြယ္ထားေသာ တစ္ဘက္တစ္ခ်က္မွ ၾကြက္သားမ်ားအထိုက္အေလ်ာက္သန္စြမ္းလာၾကမည္ ျဖစ္သည္။

ခါးရိုးဆစ္ၾကြက္သားမ်ား သန္စြမ္းမႈရွိက ေရာဂါေ၀ဒနာမွ ၾကာရွည္သက္သာ ေပ်ာက္ကင္းမႈ ရႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းမွာ ၾကြက္သားမ်ား မသန္စြမ္းက ခါးရိုးဆစ္မ်ား၌ ျဖစ္ေပၚလာေနေသာ ခၽြတ္ယြင္းမႈတိုင္းအား ပိုမိုဆိုးရြားေစႏိုင္၍ ျဖစ္ပါသည္။

၂။ လူနာသည္ အထက္တြင္ေဖၚျပခဲ႔သည့္အတိုင္း အိပ္ေနရမည္။ ထိုေနာက္ ခါးကို တျဖည္းျဖည္း အေပၚေကာ့တင္ေပးပါ။ ခါးကို ေကာ့တင္ၿပီးေသာအခါ ေက်ာျပင္ေအာက္ ပိုင္းကိုပါ တဆက္တည္းပင့္တင္ေပးရမည္။ မနာခင္အထိသာ ပင့္တင္ေပးပါ။ အားလံုးၿပီးေသာအခါ ေက်ာျပင္ေအာက္ပိုင္းႏွင့္ ခါးတို႔သည္ အိပ္ရာမွ ၾကြတက္ေန ပါမည္။ ထိုေနာက္ တျဖည္းျဖည္းေအာက္သို႔ ခ်ေပးပါ။ ဤေလ့က်င့္ခန္းကို ေလ့က်င့္ခန္း(၁) အတိုင္း ေကာင္းစြာျပဳလုပ္ႏိုင္မွ စတင္လုပ္ေပးရမည္။

၃။ လူနာသည္ ေမွာက္လ်က္ ဆန္႔ဆန္႔အိပ္ေနရမည္။ ထိုေနာက္ လက္ႏွစ္ဘက္အား အေနာက္ဘက္သို႔ယူၿပီး တင္ပါးႏွစ္ဖက္ေပၚ တင္ထားပါ။ ထိုေနာက္ ခါးေကာ့လ်က္ ရင္ဘတ္အား အိပ္ရာမွ ၾကြတက္ေပးပါ။ တျဖည္းျဖည္းၾကြတင္လာၿပီး ခါးၾကြက္သားမ်ား တင္းေနေၾကာင္း ေတြ႔ရွိခံစားရမည္။ ဤေလ့က်င့္လႈပ္ရွားမႈသည္ ေ၀ဒနာရွင္ အခ်ိဳ႕အဖို႔ ခက္ခဲတတ္ရာ နည္းနည္းခ်င္းစ၍ ေလ႔က်င့္သင့္ပါသည္။ ျမန္ျမန္ႏွင့္ ျဖဳန္းစားႀကီး ေကာ့တင္ျခင္း မလုပ္ရေပ။

၄။ လူနာသည္ ေမွာက္လ်က္ ဆန္႔ဆန္႔ အိပ္ေနရမည္။ ထိုေနာက္ ေျခေထာက္တစ္ဘက္အား ဒူးဆန္႔လ်က္ အေပၚသို႔ ေျမွာက္တင္ေပးပါ။ ပထမတြင္ နိမ္႔နိမ္႔ေျမွာက္၍ ေနာက္ရက္မ်ားတြင္ တျဖညး္ျဖည္းတိုးတက္ ျပဳလုပ္ပါ။

        ေဖၚျပပါ ေလ့က်င့္လႈပ္ရွားကုသမႈမ်ားအား အႀကိမ္ႀကိမ္ျပဳလုပ္လ်င္ ငါးႀကိမ္မွ ဆယ္ႀကိမ္၊ တစ္ေန႔လ်င္ အနည္းဆံုး သံုးႀကိမ္ ျပဳလုပ္ေပးပါ။

ေရကူးျခင္း။ ။ ခါးနာသူမ်ားအဖို႔ သင့္ေတာ္ေသာ ေလ့က်င့္ကုသမႈနည္း တနည္းျဖစ္ရာ အေျခအေနႏွင့္ အခ်ိန္ရွိပါက ျပဳလုပ္သင့္ပါသည္။

ခါးမနာေအာင္ ကာကြယ္လိုေသာ္

(၁) ခါးကုန္းၿပီး ၾကာရွည္စြာ အလုပ္မလုပ္ရ။

(၂) မိမိမႏိုင္ေသာ အေလးအပင္အား မတင္ျခင္း မျပဳလုပ္ရ။

(၃) မိမိႏိုင္ေသာ အေလးအပင္ ပစၥည္းတစ္ခုခုအား မတင္ေသာအခါ ခါးကုန္း၍ မ မပဲ ေအာက္ပါ အေနအထားျဖင့္ မပါ။

          (က) ေျခေထာက္အား အနည္းငယ္ကား၍ ရပ္ပါ။

          (ခ) မိမိမတင္မည့္ ပစၥည္းသည္ ေျခေထာက္ႏွစ္ခုၾကားတြင္ ရွိေနရမည္။

          (ဂ) ခါးမကုန္းဘဲ ဒူးေကြး၍ ထိုင္ခ်ပါ။ ေဆာင့္ေၾကာင့္ထိုင္ပါ။

          (ဃ) ေျခဖ၀ါးထိပ္မ်ားအား အျပင္ဘက္သို႔ အနည္းငယ္လွည့္ထားေပးပါ။

          (င) ခႏၶာကိုယ္ႏွင့္ မမည့္ပစၥည္းအား အနီးကပ္ဆံုးထားပါ။

          (စ) ပစၥည္းကိုမတင္ေသာအခါ ခါးကုန္းမသြားေစရန္ခါးႏွင့္ တင္ပါးအား ခပ္ေကာ့ေကာ့ ေလးေတာင့္ထား ရမည္။

          (ဆ) ပစၥည္းကို ကိုင္ထားေသာ လက္မ်ားသည္ ပက္လက္လွန္ထားေသာ အေနအထား ရွိေစရမည္။

          (ဇ) တံေတာင္ဆစ္အား နံေစာင္းတြင္ ကပ္ထားပါ။

          (စ်) အထက္ပါအတိုင္း အားလံုးအဆင္သင့္ျဖစ္ေသာအခါ ေပါင္ၾကြက္သားအားျဖင့္ (ဒူးအားျဖင့္) ပစၥည္းကို မတင္ရမည္။  ခါးအားျဖင့္ (ကိုယ္အားျဖင့္) မ မ ရ။ ပစၥည္းအား မမတင္မီ တစ္ႀကိမ္ႏွစ္ႀကိမ္ခန္႔ အထက္ပါအတိုင္း အစမ္းျပဳလုပ္ၿပီးမွ မပါ။ ပို၍ အဆင္ေျပမည္ ျဖစ္သည္။

(၄) အလုပ္စားပြဲ၌ ထုိင္ေသာအခါ တင္ပါးႏွင့္ ေက်ာသည္ တေျဖာင့္တည္းရွိေနရမည္ ျဖစ္ၿပီး ထိုင္ခံု၏ ေက်ာမွီအား ထိကပ္ထားရမည္။ အမ်ားအားျဖင့္ ထိုင္ေလ႔ရွိသူမွာ ေက်ာသာ မွီၿပီးတင္ပါးသည္ ေရွ႕သို႔ ေကြးလ်က္ ေရာက္ေနတတ္သည္။ ဤသို႔ ထိုင္ျခင္းျဖင့္ နာရီပိုင္းအတြင္း ခါးနာႏိုင္ေလသည္။ တင္ပါးကိုလည္း ထိုင္ခံုေက်ာမွီ ထိကပ္ထားေပးပါ။

(၅) အလုပ္စားပြဲသည္ နိမ္႔လြန္းျခင္း၊ ျမင့္လြန္းျခင္း မရွိေစပဲ ခႏၶာကိုယ္ အရပ္အေမာင္းႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ရွိေနေစရမည္။ စားပြဲေပၚ၌ လက္တင္ထားေသာ အခါ တံေတာင္ဆစ္သည္ ၉၀ဒီဂရီ ရွိေနက အေကာင္းဆံုးအေနအထား စားပြဲအျမင့္ျဖစ္သည္။

(၆) ေမြ႔ရာထူထူႏွင့္ အိပ္ျခင္း၊ စပရိန္ခုတင္၌ အိပ္ျခင္း၊ ပက္လက္ကုလားထိုင္ျဖင့္ ၾကာရွည္စြာထိုင္ျခင္းတို႔သည္လည္း ခါးနာႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းတရားမ်ားျဖစ္သည္။

ေရွာင္ရန္ ေဆာင္ရန္မ်ား

၁။ ခါးမကုန္းရ၊ အေလးအပင္မ မ, ရ၊ ခႏၶာကိုယ္အား လိမ္ျခင္း လွည့္ျခင္း မျပဳလုပ္ရ။

၂။ ပက္လက္ကုလားထိုင္တြင္ မထိုင္ရ၊ ေမြ႔ရာထူထူႏွင့္ မအိပ္ရ။

၃။ အနင္း၊ အႏွိပ္မခံရ။

၄။ စုပ္မထိုးရ။

၅။ စက္ဘီး၊ ဆိုက္ကားမစီးရ။(ခါးဆစ္အား ေဆာင့္၍ ေ၀ဒနာပိုဆိုးေစပါသည္)

၆။ ေရေႏြးအိတ္ ကပ္ေပးပါ။

၇။ အေအးမခံရ။ ေႏြးေႏြး ေထြးေထြးေနပါ။

၈။ လမ္းေလွ်ာက္ခက္ခဲက (သို႔) ခါးေစာင္းလာက တုတ္ျဖင့္ လမ္းေလွ်ာက္ေပးပါ။

၉။ ေလ့က်င့္လႈပ္ရွား ကုသမႈမ်ားအား မွန္မွန္လုပ္ေပးပါ။

၁၀။ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ႏွာေခ်ေနပါက ေဆး၀ါးကုသမႈ ခံယူပါ။ အေျခအေနပိုဆိုးသြားႏိုင္၍ ျဖစ္ပါသည္။

၁၁။ မိမိဘာသာ ကုသ၍ တစ္ပတ္ႏွစ္ပတ္အတြင္း သက္သာမႈ မရွိက ေဆးရံုသို႔ သြားေရာက္ျပသႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။

သူငယ္ခ်င္းမ်ား အားလံုး ကာယစိတၱသုခ ျပည့္စံုၾကပါေစ…